صورت‌بندی برهان صدیقین ابن سینا در نجات بر پایه‌ی منطق محمولات مرتبه اول

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی دانشگاه تربیت مدرس / تهران

2 استادیار گروه فلسفه و حکمت دانشگاه تربیت مدرس تهران

3 دانشیار گروه فلسفه و حکمت دانشگاه تربیت مدرس تهران

چکیده

طبق یک تعریف رایج، برهان صدیقین استدلالی است که در آن بدون فرض وجود ممکن (مخلوقات)، وجود واجب الوجود اثبات می‌شود. شیخ الرئیس مبتکر برهان صدیقین، تقریرهای متفاوتی را از این سبک برهان ارائه نموده است که از جمله‌ی آن‌ها تقریر موجود در کتاب نجات می‌باشد. نوشته‌ی حاضر درصدد است تا امکان اثبات اعتبار منطقی این تقریر را در منطق محمولات بررسی نماید و نیز اصولی را که برهان مذکور بر آن‌ها مبتنی است آشکار سازد. از این طریق روشن می‌شود که تقریر شیخ با ملاکی که خود وی برای براهین صدیقین معرفی می‌کند، تا چه میزان هم‌خوانی دارد. در این راستا ضمن ارائه‌ی بیان روشنی از تقریر نجات، اشکالات وارد بر برخی عبارات آن را طرح و جهت رفع آن‌ها پیشنهاداتی را در قالب عبارات جایگزین مطرح می‌نماییم. سپس با بیان مفاهیم و مقدماتی که استدلال در تقریر نجات بر آن‌ها مبتنی است، صورت‌بندی برهان را در زبان منطق محمولات مرتبه‌ی اول به همراه اثبات کامل آن ارائه می‌نماییم. در نهایت مطابقت مدل‌سازی پیشنهادی را با ملاک معرفی شده برای برهان صدیقین نشان خواهیم داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Formulating Avicenna's Argument of Truthful Ones in the Book of Nejat Based on the First-Order Predicate Logic

نویسندگان [English]

  • Homa Ranjbar 1
  • Davood Hosseini 2
  • Mohammad Saeedimehr 3
1 PhD student at department of Islamic philosophy / Tarbiat Moddares University
2 Assistant Professor of philosophy and theology faculty / Tarbiat Moddares University
3 Associate professor of philosophy and theology faculty / Tarbiat Moddares University
چکیده [English]

According to a common definition, the argument of truthful ones is an argument in which the existence of Necessary Being is proved with no presumption of the existence of the possible being (creatures). Avicenna proposed different versions of this style of argument and the version in the book of Nejat is one of them. This paper is intended to examine the possibility of proving the logical validity of this version in first-order predicate logic and explain the principles which the argument is based on. In this way, it becomes clear to what extent Avicenna's version is in accordance with the criteria he himself introduces for the argument of truthful ones. In this respect, while providing a clear exposition of the version in the book of Nejat, bugs on some of the statements and proposals to obviate them in terms of replacement arises. Then explaining the concepts and premises which the argument in the book of Nejat is besed on, it is formulated in first-order predicate logic with its full proof. Finally, the proposed model's accordance with the presented criteria for the argument of truthful ones will be shown.

کلیدواژه‌ها [English]

  • argument of truthful ones
  • necessary
  • possible
  • causal relationship
  • series