تبیین عقلانی وحی از نظر ابن سینا

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری رشته فلسفه اسلامی دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشیار گروه فلسفه و حکمت دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

ارائه­ تبیین عقلانی از فرایند وحی، دیدگاه شایعی است که توسط فیلسوفان اسلامی مطرح شده است. ابن­ سینا نیز به عنوان یکی از پرچمداران فلسفه­ اسلامی، با ارائه­ طرحی از نظام اندیشه و تعقل بشری تلاش کرد تا فرایند دریافت وحی توسط نبی را در قالب چنین طرحی بگنجاند؛ به نحوی که وحی را به عنوان منتهای عقلانیت که تنها در دسترس نبی قرار دارد، به اثبات رساند. اهمیت رهیافت ابن­ سینا در تبیین معرفتی وحی، در مواجهه با سایر رهیافت­ های فلسفی روشن می شود. به عنوان مثال فارابی وحی را به قوه­ متخیله­ نبی مربوط می­ داند و تفاوت نبی با حکیم را در این می­ داند که حکیم در مرتبه­ عقل مستفاد و در اثر تعلیم به عقل فعال متصل می­ شود، در حالی که نبی با تکیه بر قوه­ متخیله ـ خود و بدون نیاز به تعلیم، این حقایق را در می‏ یابد؛ بنابر این به نحوی می­ توان نتیجه گرفت که حکیم به لحاظ فعلیت عقلی در مرتبه ­ای بالاتر از نبی قرار دارد. این در حالی است که دریافت‏ کننده­ وحی از دیدگاه ابن ­سینا، عقل قدسی در نبی است که مربوط به بالاترین ظرفیت عقلی بشر است که تنها برای نبی قابل دسترسی است و هرگز حکیم و فیلسوف توانایی وصول به چنین مرتبه ­ای را ندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Rational Explanation of Revelation from Ibn Sina’s Point of View

نویسندگان [English]

  • Zahra Mahmoudkelayeh 1
  • Mohammad Saeedi Mehr 2
1 PhD in Islamic Philosophy /Tarbiat Modares University
2 Associate Professor, philosophy & theology department, Tarbiat Modares University
چکیده [English]

Providing a rational explanation of the process of revelation is a common viewpoint which has been proposed by the Islamic philosophers. Offering a plan of human thought and reasoning system, Avicenna, as one of the pioneers of Islamic philosophy, attempted to include the process of receiving revelation by the prophet in this scheme; so that he proved revelation as having full rationality which is only available for the prophet. Avicenna's approach in epistemic explaining of revelation becomes clear in dealing with other philosophical approaches. For example, al-Farabi associates revelation to the Prophet's power of imagination and distinguishes sage and prophet in this way: the sage is connected to the active intellect by education in the level of acquired intellect, while the prophet comprehends these facts relying on his power of imagination without education. So we can conclude that in terms of intellect actuality, a sage is higher than a prophet. However, in view of Avicenna, recipient of revelation is the sacred intellect of the prophet which is the greatest human intellectual capacity and is available only to the prophet, and never the sage and philosopher have the ability to achieve this level.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intellect
  • Revelation
  • Sacred Intellect
  • Active Intellect
  • power of imagination
  • Certainty
  • Avicenna