چیستی و اعتبار دلالت التزامی

نویسنده

استادیار دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران.

چکیده

بحث دلالات و تقسیمات آن سابقه‌ای در منطق ارسطو و منطق رواقی ـمگاری نداشته است و از نوآوریهای منطقی ابنسینا محسوب میشود. در مجموع می‌توان وی را بیشتر به عنوان مؤسس و بنیان‌گذار مبحث دلالات ـ و نه شرح و بسط‌دهنده آن ـ به حساب آورد. در میان دلالتهای سهگانه لفظی، دلالت التزامی ‌از بقیه بحثانگیزتر بوده است. در عبارات ابنسینا و بیش از همه در آثار شارحان و تابعان وی، مناقشات و تشکیکات فراوانی در باب چیستی، شرایط تحقق و یا حتی اعتبار این دلالت مطرح شده است. شبهه عدم استقلال دلالت التزامی‌ و ترکیب آن از دو دلالت تطابقی، شبهه خارج بودن التزام از اقسام دلالت لفظی، شبهه مهجوریت التزام و ممنوعیت کاربرد آن در علوم به دلیل عدم تناهی لوازم آن، از اهم این تشکیکات میباشد. این پژوهش با تأکید بر استقلال و همچنین لفظی بودن التزام، آن را از مهمترین دلالات مورد استفاده در علوم معرفی کرده؛ و لزوم معتبر در این دلالت را «لزوم ذهنی» و از نوع «لزوم بین مطلق» دانستهاست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Nature and Validity of Indication Per Nexum

نویسنده [English]

  • Mahnaz Amirkhani
Assistant Professor,, Alzahra University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The topic of indication and its divisions has no precedence in Stoic-Megarian logic and it is regarded as logical innovations of Ibn Sina. On the whole he can be conceived more as the founder of the topic of indications and not its expositor.  Among the threefold literal connotation, indication per nexum has been more controversial of the rest. Ibn Sina's statements and above all in the works of his commentators and followers there has been much controversies and doubts, as regards the nature, condition of actualization or even the validity of this connotation. Doubt about non-independence of indication per nexum and its mixture of two corresponding connotation, doubt about rarity of connotation and interdiction of its applicability in the science because of non-infinity of its literal connotation have been among the most important of these doubts.This research, by emphasizing on the independence as well as literal mode of this connotation, tries to show that this connotation used in sciences, and regards the validity of this connotation as "mental necessity" and of the kind of "necessity between absolute".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Avicienian
  • Logic
  • literal connotation
  • indication per nexum
  • signification
  • signified
  • mental necessity