حجت و استدلال مباشر

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

چکیده

مهمترین مبحث منطق، استدلال است که در کتب منطقی تحت عنوان حجت مورد بحث قرار می‌ گیرد. قدما حجت را به سه دسته قیاس، استقراء و تمثیل تقسیم می‌کردند. در مورد اقسام و نوع تقسیم‌بندی حجت اشکالاتی مطرح شده است. از طرفی علاوه بر نظریه‌ قیاس که بی‌شک شاهکار ارسطو است یکی دیگر از کارهای مهم ارسطو در حوزه منطق بحث «عکس»، «تناقض» و «تضاد» است. البته در ارغنون این مباحث به طور پراکنده مطرح شده‌اند. ابن‌سینا نسبت‌هایی را به نسبت‌های مورد نظر ارسطو افزود و با دریافت همانندی همه این مباحث، در آثار منطقی خود همه‌ آن‌ها را در کنار هم آورد. پس از ابن‌سینا منطقیان به پیروی از او همه این نسبت‌ها را تحت عنوان «احکام قضایا» مطرح کردند. همین مبحث در کتاب‌های جدید منطق سنتی تحت عنوان «استدلال مباشر» آمده است. این عنوان حاکی از آن است که این منطق‌دانان «احکام قضایا» را از جنس حجت و استدلال می‌دانند. در این مقاله، از این نظر دفاع شده است و با فرض استدلال بودن عکس و امثال آن تقسیمی از حجت مطرح گردیده که جایگاه این استدلال‌ها در آن مشخص شده و اشکالات تقسیم پیشین را هم نداشته باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Deduction and Representative Argument

نویسنده [English]

  • Fereshteh Nabati
Assistant Professor, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The most important topic in logic is deduction which is treated in logical books under the heading of argument. Ancients divided argument into the three classes of syllogism, induction and analogy.
As to kinds of and the sort of division of argument some questions has been raised. On the one hand, besides the theory of syllogism which is without doubt Aristotle's masterpiece one of important works of Aristotle's in the field of logic is the topic of "conversion", "contradiction" and "contrast".
Of course, in Organon these topics have been treated incidentally. Ibn Sina added some relations to those which Aristotle had introduced and by finding the similarity of these topics brought them together in his logical works.
After Ibn sina, logicians by following him introduced these relations under the heading "representative argument". The same topic has been treated in recent books of traditional logic with the title "rules of proposition". This title suggests that these logicians regard "rules of proposition" as a kind of deduction and argument. In this article the author defends the latter view and by assuming the conversion to be a kind of argument and examples like that has proposed a division of deduction in which the place of these arguments has been clearly defined and has no difficulties of previous division.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Deduction
  • rules of propositions
  • representative
  • argument
  • Conversion
  • contradiction
  • contrast