ذات‌گرایی ارسطویی ـ سینوی و ذات‌گرایی معاصر

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه مشاء دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشیار گروه فلسفه و حکمت دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

بر اساس ذات‌گرایی، برخی اشیاء موجود در خارج، دارای ذات هستند و ذات یک شیء، به چگونگی اشاره ما به آن شیء، یا به طور کلی، به این‌که ما چگونه به آن می‌اندیشیم یا از آن سخن می‌گوییم، بستگی ندارد. از دید یک ذات‌گرا، هر شیء، مجموعه‌ای از صفات ذاتی دارد که ماهیت فردی آن شیء نامیده می‌شود. این‌گونه صفات از ویژگی‌های عرضی کاملاً متمایز هستند و به اشاره یا نحوه سخن گفتن ما بستگی ندارند. اما از دید یک قراردادگرا، اعتقاد به چنین ذاتی مردود است و آنچه ذات اشیاء نامیده می‌شود، حاصل نوع نگاه خاص انسان‌ ها و علائق آ‌ن‌ها در نامیدن چیزهاست. از دیدگاه ارسطو، افراد و اشخاص دارای ذات هستند و تمام حقیقت این اشیاء را اوسیا و ذاتشان تشکیل می‌دهد. از نظر ابن‌سینا نیز جواهر و اعراض، در ذات خود به اشیاء دیگر وابسته نیستند. در  ذات‌گرایی ارسطویی ـ سینوی، علم به اشیاء و تعریف آ‌ن‌ها تنها در سایه صورت و ذات حاصل می‌شود. در حالی که این سنت بیش‌تر به بحث معرفت و تعریف معطوف است، در ذات گرایی معاصر بیش‌تر به بحث «این‌همانی» و «جهان‌های ممکن» پرداخته می‌ شود. در این سنت، صفت ذاتی یک شیء، به عنوان صفتی تعریف می‌شود که در همه‌ جهان‌های ممکن همراه آن شیء باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Aristotelian ـ Avicennian Essentialism and Contemporary Essentialism

نویسندگان [English]

  • Seyyed Ahmad Hosseini 1
  • Mohammad Saeedi Mehr 2
1 PhD in Philosophy , Tarbiat Modares University
2 Associate Professor of Modares University
چکیده [English]

In Essentialism there are things in external world which have essences and these essences do not depend on how we consider or call them. According to essentialists, everything is a complex  of  its  essential  properties  which  is  called  individual  essence.  These properties are distinct from accidental properties and independent from how we consider or call them. On the contrary, a conventionalist does not believe in essences. According to him, a thing’s essence is a mirror of how people consider or call it. According to Aristotle, individuals have essences and ousias which determine their whole reality. For Avicenna too, substances -and accidents- have essences which are independent from other things. In Aristotelian-Avicennian essentialism, knowledge and definition is just due to form and essence. While this tradition is mostly intended to solve the problems of knowledge and definition, contemporary essentialism mostly discusses the problems of “identity” and “possible worlds”. In this tradition, an essential property of a thing is the one which is belongs to in any possible world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • essential property
  • accidental property
  • essentialism
  • identity
  • substance
  • Aristotle
  • Avicenna

عنوان مقاله [العربیة]

النزعة الجوهریة لدى ارسطو و ابن‌سیناء مقارنة بالنزعة الجوهریة المعاصرة

چکیده [العربیة]

النزعة الجوهریة تقوم على أساس وجود الذات للأشیاء، و هذا الذات لا یعتمد على کیفیة الاشارة الیه أو بشکل عام على کیفیة تفکیرنا أو حدیثنا عنه. من وجهة نظر الجوهریین لکل شیئ مجموعة صفات جوهریة والتی تسمى بالماهیة الفردیة.
هذه الصفات تختلف اختلافا تاما عن الممیزات العرضیة، و لا تمت بصلة الى کیفیة الاشارة إلیها أو الحدیث عنها. ولکن هذا الاعتقاد فی رأی الإصطلاحیین باطل، و یعتبرون تسمیة جوهر الأشیاء حصیلة الجمع بین النظرة الخاصة للناس ومیولهم الشخصیة. أما أرسطو فإنه یعتقد الأشخاص لهم ذات و حقیقة هذه الأشیاء تتکون من جوهرهم و ذاتهم. کما یرى ابن‌سیناء أن للجوهر والعرض ذات مستقل عن الأشیاء الأخرى.
فی رأی ارسطو و ابن‌سیناء الجوهری یتحقق العلم بالأشیاء و حدودها، فی ضوء الصورة و جوهرها فقط. فی حال أن هذا المنهج التقلیدی یمکن إلحاقه بموضوع المعرفة و التعریف.
و تتناول الجوهریة المعاصرة غالباً موضوع "هو‌هو التماثلی" و "العوالم الممکنة"، وفی هذا المنهج التقلیدی یعبر عن الصفة الذاتیة للشیئ بصفة ملازمة له فی جمیع العوالم الممکنة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الصفات الذاتیة
  • الصفات العرضیة
  • الجوهریة
  • هو‌هو التماثلی
  • الجوهر
  • ارسطو
  • ابن‌سیناء