تربیت عرفانی بر اساس حکمت سینوی (مفهوم، مبانی، اصول، روش‌ها)

نویسندگان

1 دانشیارگروه تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی

2 کارشناس ارشد تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

ابن‌ سینا در نمط ‏های ‏هشتم و نهم اشارات و تنبیهات در مورد تربیت عرفانی مسائلی را مطرح و مختصات و مؤلفه‏ هایی را بیان کرده است. شیخ‌الرئیس پس از ارائه تعریفی جامع از تربیت عرفانی به تبیین مبانی، اصول و روش‏ های ‏آن پرداخته است. لذت حقیقی از دیدگاه او، فقط لذت حسی نبوده و لذات عقلی از لحاظ کمی و کیفی بر لذات حسی برتری دارند. افزون بر این، ادراک حضوری به لذات عقلی موجب شوق به ادراک آن‏ها می‌شود. از نظر ابن‌ سینا ادراک و نیل به کمالات مبتنی بر فعلیت هر دو قوه نظری و عملی است. از سوی دیگر نفوس بشری در بهره‏ مندی از سعادت ذو مراتب‌ هستند. لذائذ عقلی عارف، در دو جهانِ فانی و باقی وجود دارد. این موارد را می‏ توان مبانی تربیت عرفانی سینوی به شمار آورد. در نظام تربیتی شیخ اصولی چون تدریجی بودن تربیت عرفانی، توجه به ظرفیت وجودی متربی، ملازمت عقلانیت و عرفان، اعتدال قوا، اجتماعی بودن و روش‌هایی مانند خودشناسی، تزکیه نفس، تطویع نفس و تلطیف سر ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mystical Education on the Basis of Avicennian Wisdom (Concept, Foundations, Principles and Methods)

نویسندگان [English]

  • Saeed Baheshti 1
  • Moslem Nazere Hussen Abadi 2
1 Associate professor of Allameh Tabatabai University
2 MA in Islamic Training and Educational Psychology /Allameh Tabatabai University
چکیده [English]

Ibn Sina in the chapters of eight and ninth of his Al-Isharat wa Tanbihat has propounded some problems and offers the characterictics and components of this subject. After suggesting a comprehensive definition of mystical education, Shaydh al-Rais has tried to explain the foundations, principles and methods of it. From his point of view, the true pleasures are quantitively and qualitively preferable to sensual ones. In addition, perception by presence to rational pleasures gives rise to their desire and perception. For Ibn Sina, perception and attainment to perfections depends on both theoretical and practical faculties. On the other hand, human souls in their enjoyment of happiness are in different degrees. Rational pleasures of the mystic are in the two world of permanence and transience. These cases can be considered as the foundations of Ibn Sina’s mystical education. In the educational system of Shaykh principles like gradual steps in mystical education, attention to the existential capacity of the educated person, accompaniment of rationality and mysticism, moderation of the faculties, sociability and methods like self-knowledge, purification of self, doing religious obligations and self-refinement has been offered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Sina
  • education
  • mystical education
  • educational foundations
  • Principles of Education
  • Methods of Education
  • religous pleasures