تحقیق و تصحیح انتقادی «مقالة فی الزمان» اثر اسکندر افرودیسی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه فرهنگیان، گروه آموزش معارف اسلامی، قم، ایران

2 استادیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.

3 دانش‌آموخته‌ی دکتری رشته‌ی فلسفه‌ی اسلامی دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.

چکیده

اسکندر افرودیسی در قرن دوم میلادی و در روزگار جالینوس می‌زیسته‌است. وی بیشتر کتاب‌های ارسطو را شرح‌کرده‌است؛ به‌گونه‌ای که می‌توان چنین ادعانمود که وفادارترین و دقیق‌ترین مفسر ارسطو محسوب می‌شود. تفاسیر او از آثار ارسطو با دقت بی‌مانندی همراه است. ازجمله ویژگی‌های بارز او این است که سعی‌نموده تناقض‌ها و ناهماهنگی‌های احتمالی در آثار برجای‌مانده‌ از ارسطو را رفع‌نماید. رساله‌هایی که از وی تاکنون باقی مانده بیشتر توضیح دیدگاه‌های ارسطو در مسائل فلسفی است. رساله‌ای که وی درباره‌ی زمان نگاشته یکی از رسائلی است که وی به‌جهت توضیح و دفاع از روی‌کرد ارسطو نوشته‌است. اسکندر در این رساله ضمن بیان برخی از اقوال مطرح پیرامون زمان سعی در توضیح دیدگاه خود دارد. بررسی برخی از مباحث موجود در این رساله درضمنِ بیان چهار مطلب است: ۱) اقوال مطرح پیرامون زمان؛ ۲) تعبیر «عدد» نسبت‌به زمان؛ ۳) چگونگی عادّ بودن حرکت نسبت‌به حقیقت زمان؛ ۴) پیرامون کیفیت اتصال موجود در حقیقت زمان. این رساله براساس سه نسخه از کتابخانه‌های دانشگاه تهران، دانشکده‌ی ‌الهیات دانشگاه تهران و مدرسه‌ی سپهسالار است. ازآنجاکه نسخه‌ی اصل در دسترس نبود، سعی‌شد‌ه‌است در تصحیح این رساله از روش قیاسی استفاده‌شود. هدف از تصحیح این رساله نه‌تنها تبیین برخی مطالبی است که اسکندر به‌طور اجمال آن‌ها را بیان‌نموده‌است، بلکه نشان‌دادن تأثیر آن در فیلسوفان پس از او است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Critical Correction of "Maqala Fi Al-Zaman" by Iskandar Afrodisi

نویسندگان [English]

  • Mohamad Hosein Zareii Rzaeii 1
  • reza hesari 2
  • mehdi asgari, 3
1 Assistant Professor, Department of Teaching Islamic knowledge, Farhangian University, Taleghani Campus, Qom, Iran
2 . Assistant Professor, Department of Teaching Islamic knowledge, Farhangian University, Taleghani Campus, Qom, Iran (Corresponding Author).
3 Ph.D. in Islamic Philosophy, University of Religions, Qom, Iran.
چکیده [English]

Alexander Aphrodisias lived in the second century AD and during the time of Galen. He has described most of Aristotle's books; In such a way that it can be claimed that he is considered the most faithful and accurate interpreter of Aristotle. His interpretations of Aristotle's works are accompanied by unparalleled accuracy. One of his distinctive features is to try to resolve possible contradictions and inconsistencies in the remaining works of Aristotle. The remaining treatises of his are mostly explanations of Aristotle's views on philosophical issues. The treatise he wrote about time is one of the treatises he wrote to explain and defend Aristotle's approach. In this treatise, Iskandar tries to explain his point of view while expressing some of the statements about time. Examining some of the topics in this treatise involves stating four things: 1) statements about time; 2) the interpretation of "number" in relation to time; 3) how the movement is normal compared to the truth of time; 4) About the quality of the existing connection in the real time. This treatise is based on three copies from the libraries of Tehran University, Theology Faculty of Tehran University and Sepehsalar School. Since the original version was not available, it has been tried to use the analogical method in correcting this treatise. he purpose of correcting this treatise is not only to explain some of the contents that Alexander briefly stated, but also to show its influence on the philosophers after her.

کلیدواژه‌ها [English]

  • time
  • movement of the constellation
  • Alexander Aphrodisias
  • number
  • connection
ابن‌رشد، محمدبن‌احمد (بی‌تا). رسالة السماع الطبیعی (جیرار جهامی و رفیق عجم، به‌تصحیح و تحقیق). بیروت: دار الفکر البنانی.
ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1381ش). الإشارات و التنبیهات (مجتبی زارعی، به‌تصحیح). قم: بوستان کتاب.
ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1402). التعلیقات (سید حسین موسویان، به‌مقدمه و تصحیح و تحقیق). تهران: مؤسسه‌ی پژوهشی حکمت و فلسفه‌ی ایران (ویراست جدید).
ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (بی‌تا). الرسائل فی الحکمة و الطبیعیّات. قاهره: دار العرب.
ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1405). الشفاء (الطبیعیات) (ابراهیم بیومی مدکور، به‌تصحیح) (سعید زاید، به‌تحقیق). قم: انتشارات کتابخانه‌ی آیت‌الله مرعشی نجفی.
ارسطو (1389). سماع طبیعی، فیزیک (محمدحسن لطفی، به‌ترجمه) تهران: طرح نو (نشر اثر اصلی 1978-1979).
ارسطو (1980). فی النفس و یلیله الآراء الطبیعیّة و الحاسّ و المحسوس و النبات (عبدالرحمن بدوی، به‌تصحیح و تحقیق). بیروت: دار القلم.
ارسطو (2007). الطبیعة (اسحاق‌بن‌حنین حیری، به‌ترجمه). قاهره: المرکز القومی للترجمه.
ارسطو (1980). منطق ارسطو (عبدالرحمن بدوی، به‌تصحیح و تقدیم). بیروت: دار القلم.
بی‌نام (1986). شروح علی أرسطو مفقودة فی الیونانیّة و رسائل أخری (عبدالرحمن بدوی، به‌تصحیح و تحقیق). بیروت: دار المشرق.
حلی، حسن‌بن‌یوسف (1387). أسرار الخفیّة فی العلوم العقلیّة. قم: بوستان کتاب.
دانش‌پژوه، محمدتقی (1332). فهرست نسخه‌های خطی دانشگاه مرکزی دانشگاه تهران. تهران: دانشگاه تهران.
درایتی، مصطفی (1389) فهرستواره‌ی دست‌نوشت‌های ایران (فنخا). تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
فارابی، محمدبن‌محمد (1392). التعلیقات (سید حسین موسویان، به‌مقدمه و تصحیح و تحقیق). تهران: انجمن حکمت و فلسفه‌ی ایران.
فارابی، محمدبن‌محمد (1405). الجمع بین رأیی الحکیمین (البیر نصری نادر، به‌تصحیح). تهران: مکتبة  الزهراء.
فخر رازی، محمدبن‌عمر (1373). شرح عیون الحکمة (احمد حجازی سقا، به‌تصحیح و تحقیق). تهران: مؤسسة الإمام الصادق.
ملاصدرا، محمدبن‌ابراهیم (1368). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیّة الأربعة. قم: مکتبة المصطفوی.
ملاصدرا، محمدبن‌ابراهیم (1422). شرح الهدایة الأثیریّة (محمدمصطفی فولادکار، به‌تصحیح و تحقیق). بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
ملاصدرا، محمدبن‌ابراهیم (1360). الشواهد الربوبیّة فی مناهج السلوکیّة (سید جلال‌الدین آشتیانی، به‌تصحیح و تحقیق) (حکیم سبزواری، به‌حواشی). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
نصیرالدین طوسی، محمدبن‌محمد (1405). تلخیص المحصّل. بیروت: دار الأضواء.
نصیرالدین طوسی، محمدبن‌محمد (1386). شرح الإشارات و التنبیهات (حسن حسن‌زاده‌ی آملی، به‌تحقیق). قم: بوستان کتاب.
کاپلستون، فردریک (1380). تاریخ فلسفه (جلد 1) (سید جلال‌الدین مجتبوی، به‌ترجمه). تهران: نشر علمی و فرهنگی.
میرداماد، محمدباقر (1381). مجموعه مصنّفات میرداماد (الأفق المبین) (عبدالله نورانی، به‌اهتمام). تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
Edward, P. (1988). the encyclopedia of philosophy, vol: 5&6, newyork the macmillan.
Emery, N. & Markosian, N. & Sullivan, M. (2020). Time (Edward N. Zalta, ed.). Stanford: the Stanford Encyclopedia of Philosoph.
Rynasiewicz, R. (2022). Newton s Views on Space, time, and motion (Edward N. Zalta, ed.). Stanford: the Stanford Encyclopedia of Philosophy.
Sharples R.W. (1982). Netherlands: Alexander of Aphrodisias, On Time. Phronesis, 27 (1), 58-81.
Corish, D. (1976). Aristotle s Attempted Derivation of Temporal Order from that of Motion and Space. Phronesis: A Journal for Ancient Philosophy, 21, 241-251.
Sentesy, Mark (2018). The Now and the Relation between Motion and Time in Aristotle: A Systematic Reconstruction, Apeiron, 51( 3), 279-323.
دوره 28، شماره 72
دوفصلنامه علمی حکمت سینوی در ارزیابی کمیسیون نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال 1402؛ موفق به اخذ رتبه "الف" شده است. «این نشریه با همکاری انجمن‌علمی فلسفۀ دین ایران منتشر می‏‌شود».
اسفند 1403
صفحه 73-96