چیستی مفهوم فلسفه نزد ابن‌سینا در خوانش پی‌یر آدو

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

دکتری کلام و فلسفه دین، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

10.30497/ap.2024.246189.1679

چکیده

بی‌­شک ابن‌سینا مهم‌ترین فیلسوف در جهان اسلام است. فهم اندیشه او نیازمند خوانش‌های نوینی است که در پرتو آن بتوان فلسفه در جهان اسلام را دقیق‌تر فهم و تبیین‌کرد. به‌این‌منظور گام اول این پژوهش تحلیل مفهوم فلسفه توسط ابن‌سینا است. این تحلیل در خوانش ایده فلسفه به‌مثابه شیوه زندگی‌ـ که معمار آن پی‌یر آدو، فیلسوف فرانسوی است‌ـ تدقیق شده‌است. کار آدو بر فلسفه باستانْ فهم فیلسوفان امروزی از آن دوره را به‌چالش‌کشید. به‌نظر‌می‌رسد می‌توان چنین خوانشی را در فلسفه جهان اسلام نیز در پرتو نگرش فیلسوفان مسلمان به سعادتْ به‌خوبی دنبال‌کرد. به‌این‌منظور با ارائه نگاه کل‌گرایانه از اندیشه ابن‌سینا نشان‌داده‌ایم که نگرش وجودی ابن‌سینا مطابق با نظام فلسفی اوست. به‌نظر‌می‌رسد چنین تبیینی در ایده آدو خوانش مفیدتری از ابن‌سینا به‌دست‌می‌دهد؛ ازاین‌رو برای دستیابی به این مهم، در این پژوهش تلاش‌شده‌است مختصری از اهمیت پرسش چیستی فلسفه میان متفکران معاصر بیان‌شود و پس از آن تقریری از فلسفه به‌مثابه شیوه زندگی ارائه‌گردد. در ادامه تلاش‌شده تا با ایده مذکور و تحلیلی از لزوم پذیرش نظام کل‌گرایانه ابن‌سینا، مفهوم فلسفه در اندیشه ابن‌سینا بررسی‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Applying Pierre Hadot’s Theory of the Nature of Philosophy to Avicenna

نویسنده [English]

  • Seyed Amirreza Mazari
PhD of Kalam and Philosophy of Religion, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Undoubtedly, Ibn Sina is the most important philosopher in the Islamic world. Understanding his thought requires new readings that can enable us to comprehend and explain philosophy in the Islamic world more accurately. To this end, in the first step of this research, the concept of philosophy in Ibn Sina's view has been analyzed. This analysis is refined in the reading of the idea of philosophy as a way of life, whose architect is the French philosopher Pierre Hadot. Hadot's work on ancient philosophy challenged the understanding of that period by contemporary philosophers. It seems that such a reading can also be applied on the philosophy in the Islamic world. This can be better understood in light of the Muslim philosophers' view of happiness. To this end, by presenting a holistic view of Ibn Sina's thought, we will show that Ibn Sina's existential view is consistent with his philosophical system. It seems that such an explanation offers a more useful reading of Ibn Sina in Hadot's idea. Therefore, to achieve this goal, this research has attempted to briefly explain the importance of the question of what philosophy is among contemporary thinkers and then present a theory of philosophy as a way of life. In the following, an attempt has been made to examine the concept of philosophy in Ibn Sina's thought with the aforementioned idea and an analysis of the necessity of accepting Ibn Sina's holistic system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • philosophy as a way of life
  • Pierre Hadot
  • Avicenna
  • Rational progress

مراجع

آدامسون، پیتر (1402). فلسفه در جهان اسلام درآمدی بسیار کوتاه (زرین مناجاتی و حنیف امین بیدختی، مترجمان) (چاپ دوم). تهران: انتشارات شوند (نشر اثر اصلی 2015).
ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1385). ترجمه و شرح الهیات نجات (سید یحیی یثربی، مترجم). قم: مؤسسة بوستان کتاب.
ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1363). المبدأ و المعاد (عبدالله نورانی، به‌تصحیح). تهران: مؤسسة مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل شعبة تهران با همکاری دانشگاه تهران.
ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1383). رسالة نفس (موسی عمید، به‌تصحیح). همدان: دانشگاه بوعلی‌سینا.
ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1390). ترجمه و شرح اشارات و تنبیهات ابن‌سینا (طبیعیات، الهیات، عرفان و تصوف) (حسن ملک‌شاهی، به‌تصحیح) (چاپ هفتم). تهران: سروش.
اشتراوس، لئو، (1398). ضیافت افلاطون به نزد لئو اشتراوس (سث بنردینی، به‌تصحیح)، (ایرج آذرفزا، مترجم).(چاپ دوم). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی (نشر اثر اصلی 2001).
افلاطون (1400). ضیافت (محمدابراهیم امین فرد، مترجم) (چاپ دهم). تهران: دیبا.
اورگارد، سورن؛ گیلبرت، پل؛ و بروود، استیون (1397). درآمدی بر متافلسفه (مهدی رعنایی، مترجم). تهران: ترجمان علوم انسانی (نشر اثر اصلی2013).
بدیو، آلن (1400). تفکر نامتناهی، حقیقت و بازگشت به فلسفه (صالح نجفی، مترجم). تهران: نشر نی (نشر اثر اصلی 2003).
فارابی، محمدبن‌محمد (1384). سعادت از نگاه فارابی، ترجمة دو کتاب تحصیل السعاده و کتاب التنبیه علی سبیل السعاده (علی‌اکبر جابری مقدم، مترجم). قم: دارالهدی.
قاسمی نراقی، سمیه، و محقق داماد، سید مصطفی (1389). معنای نبوت نزد ابن‌سینا. دو فصلنامة علمی پژوهشی حکمت سینوی (مشکوه النور)، 14(43)، 106-124.
کربن، هانری (1391). چشم‌اندازهای فلسفی و معنوی: اسلام ایرانی (جلد اول) (انشالله رحمتی، مترجم). تهران: سوفیا (نشر اثر اصلی 1971).
کندی، ابویوسف یعقوب‌بن‌اسحاق (1387). مجموعه رسائل فلسفی کندی، (سید محمود یوسف ثانی، مترجم). تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
گوتاس، دیمیتری (1400). برنامة فلسفی ابن‌سینا (علیرضا محقق، مترجم). در مجموعه مقالات تفسیری و انتقادی ابن‌سینا (پیتر آدامسون، گردآوری). تهران: ترجمان علوم انسانی (نشر اثر اصلی2013).
گوتاس، دیمیتری (1402). منطق علم کلام نزد ابن‌سینا (حامد قدیری، مترجم) در منطق ابن‌سینا، مجموعه مقالات تفسیری و انتقادی (محسن جوادی، به‌کوشش). تهران: ترجمان علوم انسانی.
ویتگنشتاین، لود ویک (1386) رسالة  منطقی‌ـ فلسفی (میر شمس‌الدین ادیب سلطانی، مترجم) (چاپ سوم). تهران: امیرکبیر (نشر اثر اصلی 1921).
Aubry, Gwenarlle (2013). Philosophy as a Way of Life and Anti-Philosophy in Philosophy as a Way of Life, Ancient and Moderns, Essay in Honor of Pierre Hadot )M. Chase,S.Clark & M.Meghee,ed.).UK: Willy Blackwell.
Foucault, Michel (2005). The Hermeneutics of The Subject, Lectures at the Collège de France 1981-1982, (Graham Burchell, Trans.). UK: Palgrave mcmillan.
Gutas, Dimitri (1988). Avicenna and The Aristoelian Tradition. Introduction Philisophical works. Heiden, Newyork Copenhagen & koln:E.I.Brill.
Gutas, Dimitri (2002). The Study of Arabic Philosophy in the Twentieth Century, An Essay on the Historiography of Arabic Philosophy, Oxfordshire: British Journal of Middle Eastern Studies, 29(1), 5-25.
Hadot, Pierre (1995). Philosophy as a Way of Life: Spiritual Exercises from Socrates to Foucault (Michael Chase,Trans.). UK: Blackwell Oxford & USA: Cambridge.
Hadot, Pierre (2002). What Is Ancient Philosophy?, (Michael Chase,Trans). USA:The Belknap Press Of Harvard University Press
Hadot, Pierre (2020). The Selected Writings of Pierre Hadot The: Philosophy as Practice, (Matthew sharpe & Federico Testa,Trans). UK: Bloomsbury Academic
Kekes, john (1980). The Nature of Philosophy ,UK: New Jersey :Rowman and Littlefield Totawa,
Leaman, Oliver (1985). An Introduction To Medieval Islamic Philosophy, Cambridge: Cambridge University Press.
Matilla, Janne (2011). Philosophy as a Path to Happiness, Attainment of Happiness in Arabic Peripatetic and Ismaili Philosophy, Finland: Helsinki University print.
Sharpe, Matthew, & Ure, Michael (2021). Philosophy as a Way of Life, From Antiquity to Modernity, Bloomsbury Academic,UK&USA: Bloomsbury Publishing Plc.
Williams, Bernard (2008). Philosophy as a Humanistic Discipline,ed A.W.Moore. USA: Princeton University Press ,Princeton and Oxford.
Williamson, Timothy (2007). The Philosophy as a Philosophy. Oxford: Blackwell.
حکمت سینوی (مشکوه النور)
دوره 28، شماره 71
فروردین 1403
صفحه 179-203

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار