اضطراب در حکمت سینوی و روان‌شناسی معاصر

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه و حکمت دانشگاه شاهد، تهران، ایران

چکیده

اختلالات اضطرابی عمده‌ترین اختلالات روانی دوران معاصر نامیده شده و شایع‌ترین اختلال روان‌پزشکی در میان کودکان نیز به شمار می­رود. هدف از این پژوهش، بررسی اضطراب در روان‌شناسی معاصر و حکمت سینوی و کشف مواضع وفاق میان آن‌ها است. پرسش اصلی نوشتار حاضر آن است که اضطراب از دیدگاه ابن‌سینا با روان‌شناسی معاصر چه وجوه مشترکی دارد. به‌منظور پاسخگویی به این پرسش از روش تطبیقی با روی­آورد علمی استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که اضطراب ازجهت مفهومی، در هردو مکتب، در سه مؤلفه احتمالی‌بودن موضوع اضطراب، وقوعش اغلب در آینده و نیز آسیب‌زایی و رنج‌آوری آن مشترک است. در انواعِ اضطراب، همچنانکه روان‌شناسی آن را از حیث منبع به بهنجار و نابهنجار تقسیم می‌کند، در حکمت نیز می‌توان بر این تقسیم صحه گذاشت. از جهت آثار و نشانه‌های اضطراب نیز، دو دسته پیامدهای جسمانی و غیرجسمانی را می‌توان از اشتراکات دو مکتب در نظر گرفت. ضعف نفس، در کنار تقویت قوة تخیل، برخی از نشانه‌های غیرجسمانی این اختلال در حکمت بوعلی است. در روان‌شناسی نیز احساس گناه و ضعف تمرکز و احساس تنهایی و درماندگی، برخی از نشانه‌های غیرجسمانی اضطراب مرضی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Anxiety in Sinavi wisdom and contemporary psychology

نویسنده [English]

  • mohammadjavad pashaei
Assistant Professor, Department of Philosophy and Wisdom, Shahed University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract

Anxiety disorders are called the major mental disorders of the contemporary time and are the most common psychiatric disorders among children. The purpose of this research is to study anxiety in contemporary psychology and Sinavi wisdom and discover the positions of agreement between them. The main question of the present article is, what are the coordinates of anxiety in the Sinavi wisdom and contemporary psychology, and what are their common features? In order to answer this question, a comparative method with a scientific approach has been used. Some of the achievements of the research are as follows: study the concept of anxiety in psychology and Sinavi wisdom, study the types of anxiety from those two perspectives, study the causes of anxiety and also study the symptoms and consequences of anxiety in those two schools. Other findings of the research are that; Just like psychology, which divides anxiety into normal and abnormal in terms of source, this division has been confirmed in Sinavi's wisdom. Biological and cognitive causes, along with the physical and non-physical consequences of anxiety, are among the other commonalities of these two School of thought.





Keywords: Anxiety disorders, normal anxiety, causes of anxiety, consequences of anxiety a

کلیدواژه‌ها [English]

  • Anxiety disorders
  • normal anxiety
  • causes of anxiety
  • consequences of anxiety

مراجع

 ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (2007 م). احوال النفس (احمد فواد اهوانی، محقق). پاریس: دار بیبلیون.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1376). الإلهیات من کتاب الشفاء (حسن حسن زاده آملی، محقق). قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (بی­تا). رسائل ابن‌سینا. قم: بیدار.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1404 ق). شرحی الإشارات (محمد بن محمد نصیرالدین طوسی و محمد بن عمر فخر رازی، شارحان). قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره).
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1405 ق الف). الشفاء (الطبیعیات) (ابراهیم مدکور و سعید زاید، محققان). قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی (ره).
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1405 ق ب). الشفاء (المنطق). قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی (ره).
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1363). المبدأ والمعاد. تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران ـ دانشگاه مک گیل.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1379)، النجاة من الغرق فى بحر الضلالات ‏(محمدتقى دانش‌پژوه، محقق). تهران: انتشارات دانشگاه تهران‏.‏
ابن‌منظور، محمد بن مکرم (1412 ق). لسان العرب (علی شیری، محقق). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
اتکینسون، ریتا ال. و دیگران (1400 ش). زمینه روان‌شناسی هیلگارد  (محمد نقی براهنی و دیگران، مترجمان). تهران: رشد.
اخوت، ولی‌الله (1362). تشخیص اختلالات روانی. تهران: رز.
انجمن روان‌پزشکی آمریکا (1401). راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی (DSM-5-TR) (فرزین رضاعی و دیگران، مترجمان). تهران: کتاب ارجمند.
بارلو، دیوید اچ؛ دیورند، وی مارک (1394). آسیب شناسی روانی (مهرداد فیروزبخت، مترجم). تهران: رسا.
بک، آرون (1369). شناخت درمانی و مشکلات روانی (مهدی قراچه داغی، مترجم). بی‌جا: نشر ویس.
پروچاسکا، جیمز. او؛ نورکراس، جان سی (1401 ش). نظریه‌های روان درمانی (نظام‌های روان درمانی) (یحیی سیدمحمدی، مترجم). تهران: نشر روان.
پورافکاری، نصرت‌الله (1376). فرهنگ جامع روان‌شناسی و روان‌پزشکی. تهران: فرهنگ معاصر.
ترورجی، پاول (1377). فشار روانی اضطراب و راههای مقابله با آن، مشهد: آستان قدس رضوی.
جعفری، صادق و دیگران (بهار 1402). الگوی مفهومی اضطراب بر اساس منابع اسلامی. روان‌شناسی و دین، 16(61)، ص 7-26.
جعفری، مهدی (1395). از اضطراب تا آرامش نگرشی دینی به عوامل و راهکارهای درمان اضطراب. قم: خلق.
جوهری، اسماعیل بن حماد (بی‌تا). الصحاح تاج اللغة وصحاح العربیة. بیروت: دار العلم الملایین.
جیمز، هویت (1377). آرمش (منوچهر شادان، مترجم). تهران: ققنوس.
چورپیتا، بروس (1395). درمان‌شناختی رفتاری اضطراب در کودکان: رویکرد واحد پردازه‌ای (کتایون حلمی، مترجم). تهران: ارجمند.
حسینی، ابوالقاسم (1373). بررسی مقدماتی اصول روان‌شناسی اسلامی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
دادستان، پریرخ (1376). روان‌شناسی مرضی تحوّلی از کودکی تا بزرگسالی. تهران: سمت.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (بی‌تا). معجم مفردات الفاظ القرآن (ندیم مرعشلی، محقق). بی‌جا: دار الکاتب العربی.
رو، کلارنس ج و دیگران (1373). مباحث عمده در روان‌پزشکی (جواد وهاب‌زاده، مترجم). تهران: شرکت علمی و فرهنگی.
رحیمی، زهرا (1432 ق). القلق النفسی وطرق علاجه فی القرآن الکریم. قم: جامعه المصطفی العالمیه.
ریو، جان مارشال (1398). انگیزش و هیجان (مهدی گنجی، مترجم). تهران: ساوالان.
سالاری‌فر، محمدرضا و دیگران (1393). بهداشت روانی با نگرش به منابع اسلامی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه؛ تهران: سمت.
شاملو، سعید (1376). بهداشت روانی. تهران: رشد.
شکیباپور، عنایت‌الله و دیگران (1369). دائرة المعارف روان‌شناسی. تهران: نشر فروغی.
شفیع‌آبادی، عبدالله و ناصری، غلامرضا (1373). نظریه‌های مشاوره و روان درمانی. تهران: نشر دانشگاهی.
شفیعی مازندرانی، محمد (1384). سرچشمه‌های آرامش روان در روان‌شناسی اسلامی. قم: عطرآگین.
صانعی، مهدی (1382). بهداشت روان در اسلام. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1981 م)، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، بیروت: دار الإحیاء التراث العربی.
صفورایی پاریزی، محمدمهدی (1382). ایمان به خدا و نقش آن در کاهش اضطراب. معرفت، 12(75)، ص 75-90.
صنعت‌نگار، سارا و دیگران (1396). معناشناسی اختلال اضطراب فراگیر از دیدگاه قرآن کریم. مطالعات اسلام و روان‌شناسی، 11(20)، ص 89-115.
طریحی، فخرالدین بن محمد (1367). مجمع البحرین. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
عسکری، حسن بن عبدالله (1412 ق). معجم الفروق اللغویة. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
فارابی، محمد بن محمد (1413 ق). رسالتان فلسفیتان (الأعمال الفلسفیة). بیروت: دار المناهل.
فارابی، محمد بن محمد (1405 ق). فصوص الحکم (محمدحسن آل‌یاسین، محقق). قم: بیدار.
فخر رازی، محمد بن عمر (1401 ق). تفسیر الفخر الرازی. بیروت: دار الفکر.
فرامرز قراملکی، احد (1380). روش‌شناسی مطالعات دینی. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
فیست، جی و دیگران (1400 ش). نظریه‌های شخصیت (یحیی سید محمدی، مترجم). تهران: روان.
فیومی، احمد بن محمد (1414 ق). مصباح المنیر. قم: دار الهجرة.
قائمی، علی (1376). مساله ترس و اضطراب کودکان. قم: سپهر.
قائمی، علی (1380). وسواس. تهران: انتشارات امیری.
کاپلان، هرولد؛ سادوک، بنجامین (1373). خلاصه روان‌پزشکی (نصرت‌الله پورافکاری، مترجم). تهران: آزاده.
گلدبرگ، ریچارد (1371). اضطراب (محمدرضا شجاع رضوی، مترجم). مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدرس رضوی.
گنجی، مهدی (1393). خلاصه روان‌پزشکی کاپلان و سادوک براساس DSM-5 (حمزه گنجی، ویراستار). تهران: ساوالان.
متوسلیان، ملیحه و دیگران (1395). واژه‌های معادل اضطراب در متون طب سنتی ایران. مجله تاریخ پزشکی، 8(27)، ص 47-72.
مصطفوی، حسن (1365). التحقیق فی کلمات قرآن الکریم. بی‌جا: وزارت ارشاد.
معین، محمد (بی‌تا). فرهنگ معین. تهران: امیرکبیر.
می، رولو (1392). انسان در جست وجوی خویشتن (سیدمهدی ثریا، مترجم). تهران: دانژه.
نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (1373). اوصاف الأشراف (مهدی شمس‌الدین، مصحح). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (1403 ق). شرح الإشارات و التنبیهات (مع المحاکمات). قم: دفتر نشر الکتاب.
هرگنهان، بی.آر. (1400 ش). تاریخ روان‌شناسی (یحیی سیدمحمدی، مترجم). تهران: ارسباران.
هورنی، کارن (1369). شخصیت عصبی زمانه ما (محمد جعفر صفا، مترجم). تهران: گفتار.
Barlow. David H & Durand. V Mark (2015). Abnoamal Psychology. Cengage Learning.
Boland, robert & others (2015). Kaplan & Sadock' Synopsis of psychiatry behavioral sciences/Clinical Psychiatry, Wolters Kluwer.
Bugental, J, F, T (1965). The Search Authenticity. Holt, Rineart, and Wilson, inc, London: new York.
Clark, D. A., & Beck, A. T. (2010). Cognitive therapy of anxiety disorders: Science and practice. Guilford Press.
Dozis, D. J. A. & Dobson, K. S. (2005). The prevention of anxiety and depression: theory, research and practice. Washington: American psychological Association.
Saduk, B. and Saduk, V. (2006). Kaplan Saduk's synopsis of paychiatry: behavioral, Wolters Kluwer.
VandenBos, G. R. (2015). APA dictionary of psychology: American Psychological Association.
حکمت سینوی (مشکوه النور)
دوره 27، شماره 69
فروردین 1402
صفحه 59-82

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار