مقایسه نظریه دولت در فلسفه سیاسی سنت اوگوستن و ابن سینا

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، مازندران، ایران

2 دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، مازندران، ایران

چکیده

سنت اوگوستن متکلم و فیلسوف مسیحی و ابوعلی سینا فیلسوف و الهی‌دان مسلمان هر دو از شخصیت‌های شاخص و تأثیرگذار در فلسفه و الهیات هستند. «نظریه دولت» که یکی از مباحث کلیدی در حوزة اندیشة سیاسی است، در آراء و اندیشه‌های این دو فیلسوف بزرگ از حیث منشأ و ماهیت دولت و رابطة آن با سه وجه مفهومی و کارکردی و ساختاری مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. مسئلة پژوهشی مطرح‌شده این است که نظریة دولت در فلسفة سیاسی سنت اوگوستن و ابن‌سینا را چگونه می‌توان از حیث منشأ و ماهیت مفهوم‌بندی و مقایسه کرد؟ با این فرضیه که در نظریة اوگوستن دولت، از گناه نخستین و سرشت طغیانگر انسان ناشی شده و با ماهیتی عرفی تنها کارکرد آن حفظ امنیت و صلح در جامعه است؛ درحالی‌که در نظریة ابن‌سینا دولت از فطرت الهی و طبع مدنی انسان برخاسته و با سرشتی دینی برای هدایت جامعه به‌سوی سعادت این‌جهانی و رستگاری آن‌جهانی به وجهی ایده‌آلی ساخته می‌شود. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که نقطة عزیمت هر یک از این‌دو دربارة سرشت انسان منطقاً ماهیت دولت را از لحاظ ماهیت دینی یا عرفی و وجوه ساختاری و کارکردی تعیین می‌کند؛ ازاین‌رو، دولت در نظر اوگوستن از رویکردی مکانیکی و ابزارگونه و در آراء سیاسی ابن‌سینا از رویکردی ارگانیکی و اندام‌وار در عرصة مفهومی برخوردار است. ضمن اینکه نظریة اوگوستن با نگرشی واقع‌گرا و نظریة ابن‌سینا با رویکردی آرمان‌گرا پیوند می‌یابد. این پژوهش از روش توصیفی ـ تحلیلی و شیوه جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها به‌صورت اسنادی(کتابخانه‌ای) بهره برده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Comparison of "State Theory" in the Political Philosophy of St. Augustine and Avicenna

نویسندگان [English]

  • Kamal Pooladi 1
  • Ahmad Jahaninasab 2
1 Assistant Professor, Department of Political Science, Islamic Azad University, Chalous, Mazandaran, Iran
2 Ph.D. Student, Department of Political Science, Islamic Azad University, Chalous, Mazandaran, Iran
چکیده [English]

St. Augustine, a Christian philosopher and prolocutor, and Avicenna, a Muslim philosopher and theologian, are both prominent personalities in philosophy and theology. “state Theory” is one of the key issues in political thought. Therefore, in this paper, we study and compare the issue from the viewpoints of the two philosophers in terms of the origin and nature of the government and its relation with conceptual, functional, and structural perspectives. Thus, the research question is: How can we conceptualize and compare Government Theory in Avicenna and St. Augustine’s political philosophy in terms of the origin and nature (of the government)? To address and examine the question, it is hypothesized that in Augustine’s viewpoint, the government is rooted in the human beings’ “first sin” and rebellious nature, having a customary nature,  and its only function is maintaining security and peace in society. According to Avicenna’s theory, however, the government is originated in a divine and civil nature of human beings, being religious in nature,  and its function is leading society towards the prosperity of this world and the salvation of the other world in an ideal way. The findings indicate that the starting point of each of the philosophers on human being’s nature determines the nature of the government in terms of the customary or religious nature and functional or structural perspectives. Therefore, in Augustine’s viewpoint, the government has an instrumental and mechanical approach; while, in Avicenna’s political viewpoint, the government has an organic approach from the conceptual perspective. Furthermore, Augustine’s theory is related to a realistic attitude, while, Avicenna’s theory is related to an idealistic approach. The inquiry uses a descriptive-analytical method and as library-based research has been carried out through careful analysis and evaluation of the existing literature and research on the subject.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Avicenna
  • the Structure of government
  • St. Augustine
  • Human being’s divine nature
  • the Function of government
  • the First sin
  • the Concept of government

مراجع

ابن‌سینا، حسین بن عبدالله(1390)، الاشارات و التنبیهات، ترجمه حسن ملکشاهی، تهران، سروش.
ــــــــــــــ(1375)، الاشارات و التنبیهات، با کوشش احمد بهشتی، تهران، مؤسسه فرهنگی آرایه.
ــــــــــــــ(1978م)، التعلیقات علی حواشی کتاب النفس لأرسطاطالیس، ارسطو عندالعرب، تحقیق عبدالرحمن بدوی، کویت، وکاله المطبوعات.
ــــــــــــــ(1331هـ)، دانشنامه علایى‌، الهیات‌، با ‌کوشش‌ محمد معین‌، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
ــــــــــــــ(1360)، رسائل ابن‌سینا، ترجمه ضیاءالدین دُرّی، تهران، انتشارات مرکزی.
ــــــــــــــ(1404هـ)، الشفاء(الالهیات)، با کوشش ‌ابراهیم مدکور، قم، مکتبه آیت الله مرعشی نجفی.
ــــــــــــــ(1960م)، الشفاء، الهیات، با کوشش‌ جورج‌ قنواتى‌ و سعید زاید، قاهره، الهیئه العامه للمطابع ‌الامیریه.
اخوان کاظمی، بهرام(1394)، «پیوستگی نبوت و سیاست در فلسفه ‌سیاسی ابن سینا»، دوفصلنامه انسان‌پژوهی دینی، سال12، شماره33، ص163ـ181.
ــــــــــــــ(1379)، «نظریه عدالت در فلسفه سیاسی بوعلی سینا»، فصلنامه فلسفه، سال4، شماره9.
آگوستین، قدیس(1398)، شهرخدا، ترجمه حسین توفیقی، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب.
ــــــــــــــ(1387)، اعترافات، ترجمه سایه میثمی، ویراست مصطفی ملکیان، تهران، دفتر پژوهش و نشر سهروردی.
بستانی، احمد؛ قادری، حاتم(1387)، «تخیل، نبوت و سیاست در فلسفه ابن سینا»، خردنامه صدرا، شماره54، ص60ـ72.
بشیریه، حسین(1395)، آموزش دانش سیاسی: مبانی علم سیاست نظری و تأسیسی، تهران، نگاه معاصر.
بلوم، ویلیام تی(1373)، نظریه‌های نظام سیاسی، ترجمه احمد تدین، تهران، نشر آران.
بهشتی، محمد صادق(1392)، «امامت و ولایت در حکمت سینوی»، فصلنامه اندیشه نوین دینی، سال9، شماره34، ص69ـ78.
پولادی، کمال(1394)، تاریخ اندیشه سیاسی در ایران و اسلام، تهران، مرکز.
ــــــــــــــ(1395)، تاریخ اندیشه سیاسی در غرب: از سقراط تا ماکیاولی، تهران، مرکز.
توانا، محمدعلی(1387)، «نسبت "خود" و قدرت سیاسی در اندیشه سنت آگوستین»، دوفصلنامه پژوهش سیاست نظری، شماره5، ص21ـ45.
رضوانی، محسن(1388)، «درآمدی بر روش‌شناسی فلسفه سیاسی»، فصلنامه پژوهش، سال اول، شماره1، ص105ـ122.
ژیلسون، اتین(1395)، تاریخ فلسفه مسیحی در قرون وسطا، ترجمه رضا گندمی نصرآبادی، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب؛ تهران، سمت.
شکوری، ابوالفضل(1384)، فلسفه سیاسی ابن‌سینا و تأثیر آن بر ادوار بعدی، قم، عقل سرخ.
طاهری، ابوالقاسم(1389)، تاریخ اندیشه‌های سیاسی در غرب، تهران، قومس.
عالم، عبدالرحمن(1385)، بنیادهای علم سیاست، تهران، نشرنی.
ــــــــــــــ(1389)، تاریخ فلسفه سیاسی غرب (از آغاز تا پایان سده‌های میانه)، تهران، انتشارات وزارت امور خارجه.
علی‌یاری، حسن(1397)، «روش‌ها و مؤلفه‌های فلسفه سیاسی ابن‌سینا»، دوفصلنامه حکمت سینوی، سال22، شماره59، ص109ـ128.
عمید زنجانی، عباسعلی(1387)، مبانی اندیشه سیاسی اسلام، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
فاستر، مایکل. ب(1388)، خداوندان اندیشه سیاسی، ترجمه جواد شیخ‌الاسلامی، تهران، امیرکبیر.
فیرحی، داوود(1388)، قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام(دوره میانه)، تهران، نشر نی.
کلی، پاول و دیگران(1395)، کتاب سیاست: شرح اندیشه‌های سیاسی بزرگ به زبان ساده، ترجمه شهروز ابراهیمی، تهران، انتشارات سبزان.
کاپلستون، فردریک چارلز(1396)، تاریخ فلسفه: فلسفه قرون وسطا از آوگوستینوس تا اسکوتوس، ترجمه ابراهیم دادجو، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
کرباسی‌زاده، علی؛ ذوالفقاری، زهرا(1393)، «بررسی تطبیقی شهر خدای آگوستین و مدینه فاضله فارابی»، فصلنامه اندیشه دینی، سال14، شماره3، ص73ـ90.
کیلکالن، جان؛ رابینسون، جاناتان(1397)، دیباچه‌ای بر فلسفه سیاسی سده‌های میانه، ترجمه سعید ماخانی، تهران، نشر مانیا هنر.
لک‌زایی، نجف؛ جاویدی، رقیه(1397)، «نظریه دولت در اندیشه سیاسی آیتا لله خامنه‌ای»، فصلنامه علوم سیاسی، سال21، شماره81، ص145ـ166.
مجتهدی، کریم(1387)، فلسفه در قرون وسطی(مجموعه مقالات)، تهران، امیر کبیر.
ملایوسفی، مجید؛ معماری، داوود(1390)، «گناه نخستین از دیدگاه اسلام و مسیحیت»، مجله ادیان و عرفان، سال44، شماره2، ص126ـ101.
نصر، سیدحسین(1383)، سنت عقلانی اسلامی در ایران، ترجمه سعید دهقانی، تهران، قصیده‌سرا.
نصرتی هشی، کمال؛ نوروزی، رضا علی؛ جعفری، ابراهیم؛ و نصرآبادی، حسن علی بختیار(1393)، «اهداف تربیت از نگاه ابن‌سینا»، دو فصلنامه حکمت سینوی، سال 18، ص128ـ115.
وینسنت،  اندرو(1397)، نظریه‌های دولت، ترجمه حسین بشیریه، تهران، نشر نی.
یوسفی، حیات‌الله(1389)، «الزام سیاسی در فلسفه سیاسی ابن‌سینا»، مجله معرفت سیاسی، سال 2، شماره 2، ص67ـ94.
 
Bourke, V.(1974),The essential Augustine, U.S.A Hackett, Publishing company.
Connilly, W.(1993), The Augustinain Imperative,Newbury park:sage.
Dean,H.(1966),The political and social ideas of St.Augustine,New York, Columbia University press.
Hajar, R.(2013),The Air of Hiatory.Ibn Sina(Avicenna): The Great Physician and Philosopher, Heart views, Vol.14, No.4, p.196-201.
Legenhausen, Haji Mohammad(2013). Ibn Sina"s Practical Philosophy,Religious Inquiries, Vol.2,No.3, p.5-27.
Niebuhr, R(1953),Christian Realism and political problems, New York, Charls scribn's sons.
Rosenthal, E. J(2009), IBN SINA:The Synthesis,Political Thought in Medieval islam, New York, Cambridge University press.
حکمت سینوی (مشکوه النور)
دوره 24، شماره 64
مهر 1399
صفحه 211-234

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار