تجربه از منظر ابن‌سینا و مقایسه آن با استنتاج بهترین تبیین

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران

2 دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران

چکیده

استنتاج بهترین تبیین، به‌تازگی به‌عنوان استنتاجی جدید در عرض استقراء و قیاس توسط چارلز پیرس در توجیه بسیاری از نظریات علمی ارائه شده است. هدف این نوشتار انجام مقایسه‌ ای میان این نوع استنتاج و تجربه از دیدگاه ابن سیناست. در این مقایسه سعی شده است به تمامی شباهت‌ها و تفاوت ­های موجود میان تجربه و استنتاج بهترین تبیین پرداخته شود و در کنار آن به برخی عیوب هر کدام از این دو نیز اشاره شود؛ ازجمله شباهت­ های این دو استنتاج می‌ توان به مقدمه مضمر موجود در هر دو استنتاج و نیز استقرایی بودن و واقع­گرایی هر دو استنتاج و نیز معیار بودن تبیین علّی در هر دو استنتاج اشاره کرد و از تمایزات میان این دو استنتاج می‌ توان به معیارهای انتخاب تبیین بهتر همچون سادگی و جذابیت و تطابق در استنتاج بهترین تبیین اشاره کرد که در تجربه به آنها اعتنایی نشده است. درعین‌حال که کارآمد بودن این معیارها موردتردید است. علاوه بر این، از این تمایزات می­ توان به شروط و قواعدی که ابن ­سینا بر تجربه افزوده است، اشاره کرد؛ چراکه در استنتاج بهترین تبیین، هیچ اشاره­ای به‌قاعده غیاب­های هم­زمان یا عدم مغالطه اخذ مابالعرض به‌جای مابالذات نشده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study on Experience from the View Point of Avicenna and The Inference of the Best Explanation

نویسندگان [English]

  • Reza Mohammad alizadeh 1
  • Seyyed Mahmoud Moosavi 2
1 PhD student, Islamic Philosophy, Baqir al-Olum University, Qom, Iran
2 Associate Professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, Baqir al-Olum University, Qom, Iran
چکیده [English]

The inference of the best explanation is a type of non-deductive inference that was coined by Charles Sanders Peirce in his work on the logic of science. He introduced it as a new type of inference along with the already familiar inductive type and syllogism. Thus, the present inquiry aims to compare between this type of non-deductive inference with experience based on Avicenna's view. During this comparison, we seek to reveal all similarities and differences between experience and the inference of the best explanation. Also, we highlight some weak points of them. Their similarities are the presence of implicit premises and the scale of accounts of causality. Their differences are namely the best account's scales including simplicity, attraction and competitive in inferring the best explanation, which aren't considered in experience. However, the practicality of the scales is a matter of doubt. The other difference is the conditions and regulations added by Ibn Sina. Because In absentia and the absence of essential and accidental fallacies were not discussed in the inference of the best explanation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Inference of the best explanation
  • Experience
  • Inference
  • Induction
  • Causality

مراجع

ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله(1373). برهان شفا (ویرایش نخست)(مهدی قوام صفری مترجم). تهران: فکر روز.
ــــــــــــــ(1405هـ). الشفاءـالمنطق(ویرایش نخست)(3جلد). قم: مرعشى نجفى.
ــــــــــــــ(1379). النجاه من بحر الضلالات(ویرایش دوم).تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
رضایی، رحمت‌الله(1383). استنتاج معطوف به بهترین تبیین و توجیه گزاره‌های مربوط به عالم خارج. معرفت فلسفی ، 6 (23)، 61ـ95.
صدر، محمدباقر(1406هـ). الاسس المنطقیه للاستقراء(ویرایش نخست). بیروت، دارالتعارف الاسلامی.
علیزاده ممقانی، رضا(1386). استنتاج از بهترین تبیین. پژوهشهای فلسفی، 4(12)، 139ـ160.
فخر رازى، محمد(1384). شرح الإشارات و التنبیهات (ویرایش نخست)(2جلد). تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگى.
قوام صفری، مهدی(1370). ارزیابی تجربه در برهان، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی،34(138)، 139ـ153.
ــــــــــــــ(1378).معرفت تجربی از دیدگاه ابن­سینا، مجله قبسات، 4(12)، 126ـ141.
ــــــــــــــ(1380). معرفت یقینی از دیدگاه ابن‌سینا، مجله ذهن،2(8)، 81 ـ130.
نصیری، منصور(1396). استنتاج بهترین تبیین: بررسی دیدگاه پیتر لیپتون(ویرایش نخست).قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
ــــــــــــــ(1395). تبیین در فلسفه علم(ویرایش دوم).تهران: دانشگاه تهران.
موحد ابطحی، محمدتقی(1393). استنتاج از راه بهترین تبیین، پژوهه،
 WWW.PAJOOHE.IR
هارمن، گیلبرت و رضایی، رحمت‌الله (1384). استنتاج از راه بهترین تبیین، نشریه ذهن، ، 6 (23)، 439ـ443.
Fumerton, R.(1980). Induction and Reasoning to the Best Explanation, The University of Chicago Press on behalf of the Philosophy of Science Association, 47(4), 589-600.
Harman, g. h.(1965). inference to the best explanation, the philosophical review, 74(1), 88-95.
Mcauliffe,W.H.B. (2015). How did Abduction Get Confused With Inference to Best Explanation, Indiana University Press, 51(3), 300-319.
Lipton, P.(2004).inference to the best explanation (second edition). London and New York:routledge.
Salmon, W.(2001). explanation and confinuation: A Bayesian Critique Of Inference To the Best Explanation, Switzerland :springer.
Thagard, P. (1978). The Best Explanation: Criteria for Theory Choice,The Journal of Philosophy, 74(1), 76-92
Van Fraassen, B.C.(1989). Laws And Symmetry, Michigan:Oxford Press.
Iranzo,Valeriano(2007). Abduction And Inference to The Best Explanation, Theoria, 22(3), 339-346
Campos, D.G. (2011). On The Distinction Between Pierce`s Abduction And Lipton`s Inference to Best Explaantion, Synthese, 180, 419-442.
Lachs, J. and talisse, R. (2008). American philosophy an encyclopedia, London and New York :Routledge
Canfield, J. v. (1997). Routledge History of Philosophy Volume X, London and New York :Routledge.
Hon, G. and Rakover, S. (2001). Explanation Theoretical Approaches And Applications, Netherland: Kluwer Academic Publisher.
Thagard, P. R.(1978). The Best Explanation:Criteria For Theory Choice,The Journal Of Philosophy, 75(2), 76-92

Wright,J.(2018).An Epistemic  Foundation For Scientific Realism: Defending Realism Without Inference of Best Explanation, Switzerland:Springer.

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار