ابن‌سینا در چالش با نظریه مثل افلاطون

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه الزهرا

چکیده

یکی از نظریاتی که به طور جدی، ابن‌سینا، آن را به چالش کشیده است، نظریه مثل افلاطونی است، یقیناً وقتی افلاطون به طراحی چنین نظریه‌ای می‌پرداخت گمان جدی‌اش این ‌بود که بدان وسیله می‌تواند پیدایی عالم محسوسات را با نظر به ناپایداری آن و قابل شناخت نبودن یقینی آن، توجیه کند.
ابن‌سینا، از جمله حکیمانی است که نظریه مثل افلاطونی را ارزیابی منفی کرده و آشکارا آن را منسوب به دوران خامی و ناپختگی اندیشه یونانی دانسته است و این در حالی است که ستایش خود را از فیلسوف دیگری که معاصر و شاگرد بزرگ افلاطون، یعنی ارسطو بوده، پوشیده نمی‌دارد. او به صراحت اعتقاد به مثل را ناشی از جهل،  دانسته است. به گمان وی چنین نظریه‌ای مستظهر به منطق قوی استدلالی و برهانی نیست. بخشی از آثار مهم ابن‌سینا به نقد و بررسی این نظریه اختصاص داده شده است که از جمله آن می‌توان به مقاله هفتم «الهیات شفا» اشاره کرد.
نگارنده مقاله درصدد است با عنایت به ساختار کلی نظریه مثل در اندیشه افلاطون و صورت تقریر یافته آن نزد ابن‌سینا، نشان دهد که چرا بر خلاف فیلسوفان مسلمان دیگر هم چون شیخ اشراق و ملاصدرا، نظریه ابن‌سینا قائل به نارسایی آن در تبیین نظام پیدایی عالم بوده است. به این منظور سعی می‌شود تا با بررسی آرای مکتوب افلاطون، و دریافت ابن‌سینا از آن نظریه، نشان داده شود که نقد فلسفی ابن‌سینا تا چه اندازه موجه بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Ibn Sina and His Challenge with Plato's Theory of Ideas

نویسنده [English]

  • zohreh Tavaziani
Assistant professor / Al-Zahra University
چکیده [English]

One of the views which Ibn Sina has seriously challenged is Plato's theory of ideas. No doubt, when plato propounded such a theory he was firmly convinced that thereby he can explain the genesis of the world of sensilbe objects.Ibn Sina, is one of the philosophers who has had a negative assessment of Platonic theory of ideas and explicity has attributed it to the immature period of Greek thought while at the same time he does not conceal his praising for the other contemporary and great disciple of Plato that is Aristotle. He explicitly regards belief in ideas due to ignorance. In his view such a theory is not based on strong demonstrative logic.Some parts of Ibn Sina's important works have been devoted to the review and criticisme of this theory, among them we can point to the seventh article in the theology of Shifa.In this article the writer intends that with a view to the general structure of that theory in Plato's thought and reformuted form in Ibn Sina's philosophy to show that why unlike other Muslim philosophers such as Sheiykh Ishraq and Mulla Sadra who have embraced that theory, Ibn Sina has maintained that this theory is inadequate in explaining the order of word's creation.For this reason by a review of written ideas of  Plato and Ibn Sina's pereception of that theory it has been tried to show that Ibn Sina's philosophical critique bas been so much justified

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Sina
  • Aristotle
  • Plato
  • Causation
  • recognition
  • separable being
  • world of sensibles