گزارش تحلیلی از رساله‌ «تعالیق المنطق» ابن‌سینا

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فلسفه و کلام اسلامی ‌‌دانشگاه تهران

2 دانشیار دانشگاه تهران

چکیده

از شیخ‌الرئیس ابوعلی‌‌سینا رسائلی در منطق به ثبت رسیده که تاکنون به صورت نسخ خطی باقی مانده است و بعضاً انتساب آنها به وی نیز محل تردید است. بررسی و تحلیل این آثار و مقایسه آن با آثار محرز الانتساب ابن‌سینا در مشخص کردن میزان احتمال انتساب این آثار و همچنین استقصای حداکثری نظرات وی در این زمینه ضروری است. پژوهش در این راستا علاوه بر ضرورتهای ذکر شده موجب تصحیح فهرستهای مربوط به آثار شیخ و گاه یافتن نسخی ثبت نشده می‌شود. یکی از این رسائل «الاشاره الی علم المنطق» است که در این مجال مورد تصحیح و تحلیل قرار گرفت. این رساله چنان چه از نامش پیداست به برخی از مسائل منطقی اشاره مختصر و گذرا دارد. مسائل مطرح شده در این تعالیق کوتاه، شامل چیستی منطق و فائده آن، مقولات عشر، اقسام قیاس، حد جنس، حد نطق، مقول در جواب «ای»، قیاس مختلطه، انواع محمول و محمول براهین است که بوعلی نظرات انتقادی خود را در مورد آنچه پیشتر درباره برخی از این موارد آمده بیان می‌‌دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analytical Account of Ibn Sina's Treatise "Glosses on Logic"

نویسندگان [English]

  • zeinab Barkhordari 1
  • Najafgholi Habibi 2
1 Student of the Department of Philosophy and Islamic Theology of the University of Tehran
2 Associate Professor, Tehran University
چکیده [English]

The writing of some treatises has been attributed to shaykh-al Rais Ibn Sina on logic that so far remain in manuscript form. The ascription of some of these treatises to him is in question. The study and analysis of these works and their comparision to the works that are definitely written by Ibn Sina is necessary for determining the degree of possible ascription of these works as well as maximum elucidation of his views in his field. One of these treatises is "Allusion to the Science of Logic" that as its title shows alludes briefly and in passing to some of the problems in logic. 
The questions which are discussed in these short glosses include the nature of logic and its usefulness, ten categories, kinds of analogy, definition of genus, definition of speech, category in answer to "what", mixed analogy, kinds of predicate and predication of arguments that Ibn Sina offers his critical views on what he had previously said about some of these cases.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Sina
  • nature of logic
  • subject of logic
  • ten categories
  • mixed analogy
  • definition
  • predicate