گزاره‌های شرطی در منطق سینوی و جدید

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.

چکیده

عادت به کاربرد اصطلاحات جا افتاده در مباحث سنتی یک دانش موجب این تلقی می‌گردد که در مباحث روز و معاصر آن دانش نیز همواره اصطلاحات به معنایی یکسان به کار برده می‌شود. این گمان در موارد متعددی موجبات خطا و انحراف‌های ذهنی را پدید می‌آورد. از جمله دانش‌هایی که امکان وجود چنین مشکلی در آن به جد وجود دارد دانش منطق است. توصیف و تحلیل گزاره‌های شرطی در منطق ابن‌سینا و پیروان او نشان می‌دهد که: اولاً گرچه گزاره‌های غیر حملی، با عنوان «گزاره‌های شرطی» نامگذاری شده‌اند اما مفهوم معهود و لغوی شرط در تحقق این نوع گزاره‌ها لزوم و قطعیت ندارد و ثانیاً ملاک مشترک شرطیت میان گزاره‌های اتصالی و انفصالی و نیز استقرایی بودن تقسیم گزاره‌های شرطی به اتصالی و انفصالی، حاکی از اعتقاد به امکان افزایش اقسام این تقسیم در منطق سینوی می‌باشد. با این دو مبنا، وسعت دامنه گزاره‌های شرطی در منطق سینوی می‌تواند تمام انواع گزاره‌های مرکب در منطق جدید را پوشش دهد. چنین وسعتی را می‌توان مبنای خوبی برای این پیشنهاد دانست که: اصطلاح«شرطی» در مبحث قضایای منطق سینوی را معادل اصطلاح «مرکب» در بحث گزاره‌های مرکب در منطق جدید تلقی نماییم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Conditional Propositions in Avicennian and Modern Logic

نویسنده [English]

  • Reza Mohammadzade
Assistant Professor, Imam Sadeq University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The habit of using well - established terms in traditional debates of a science makes people to have this attitude that also in daily and current discussions of that science these terms are always used with the same meaning. This opinion in many cases brings about error and mental perversions. Among the sciences in which the possibility of such a problem seriously exists is science of logic. Description and analysis of conditional propositions in Ibn Sina's logic and his followers shows these points. First, although non – predicative propositions have been designated as "conditional propositions" but habitual and literal concept of condition has no any necessity and certainty in the realization of this kind of propositions. Secondly, common criterion of being conditional among conjunctive and disjunctive propositions is indicative of a conviction to the possibility in the kinds of this division in Avicennian logic. With these two foundations, the scope of the extent of conditional propositions can cover all kinds of compound propositions in modern logic. Such an extent can be regarded as a good ground for this proposal: the term "conditional" in the subject of Avicennian logical propositions can be considered as an equivalent of the term "compound" in discussion of compound proposition in modern logic.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Proposition
  • conditional
  • predicative
  • compound proposition
  • conjunctive
  • disjunctive
  • Avicennian logic
  • modern logic