کاربرد اصل علیت و لوازم آن در طب سینوی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حکمت و فلسفه دانشگاه شاهد

2 استادیار گروه معارف دانشگاه اردکان

چکیده

نوع نگاه فلسفی ابن ­سینا به مسائل هستی­شناسی، در مباحث طبی او نیز تأثیرگذار بوده است که یکی از مهم­ترین آن­ها، بحث علیت و لوازم آن است. پیش از ابن­ سینا حکیمان یونانی به خصوص ارسطو تلاش­های بسیاری در ارائه نظام پزشکی عقلانی و مبتنی بر اصول فلسفی[= نفی اعتقادات خرافی در پزشکی و درمان] نمودند. از این جهت، در پژوهش حاضر ابتداء به تبیین جایگاه نظام علیت در نظر پزشکان یونانی به ویژه ارسطو از یک سوی و پزشکی جدید از سوی دیگر پرداخته شده و سپس تأثیر نظام علیت در طب سینوی مورد بررسی قرار گرفته است. طب سینوی به دو قسمت نظری و عملی تقسیم می­شود که ابن­سینا طبیب را از ورود به بحث­های فلسفی در طب نظری باز می­دارد. از این رو، فهم برخی از مبانی آن مبتنی بر دانستن مبانی فلسفی بوده و طبیب حقیقی کسی است که فلسفه را نیز به نیکی بداند. اصل علیت، علل اربعه، اصل سنخیت، نگاه غایت­انگار به هستی و نگرش الهی به عالم از جمله مواردی هستند که در این مقاله بدان پرداخته شده و سعی گردیده لوازم آن در طب سینوی پیگیری شود. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Use of Causality and its Branches in Avicenna's Medicine

نویسندگان [English]

  • Mahmoud Saidi 1
  • Ehsan Kordi Ardakani 2
چکیده [English]

Avicenna's views in philosophy have great influence on his medicine. One of the most important of them is the principle of causality and its branches which have been discussed in philosophical books. Before Avicenna, Greek philosophers like Aristotle tried to develop medicine sciences based on philosophical principles to avoid the expansion of superstitious in medicine and medical treatment. So, this article explains the role of philosophy in the view of Greek philosophers especially Aristotle and Muhammad Ibn Zakariyyā al-Rāzī and in the modern medicine as well as the role of Causality in Avicenna's medicine. Like philosophy, Avicenna's medicine is divided into two sections of theoretical and practical. Avicenna prohibited the doctors from interfering the philosophical problems of the second section. Because it is not his main field and the doctors' responsibility is to cure the decease. But his theoretical medicine is based on some philosophical foundations. In this regard and according to Avicenna's view, the real doctor is someone who knows the philosophy well.  Avicenna's views in regard to the causality in medicine are discussed in these sections, four causes, congruence principle, and teleological view in medicine. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Medicine
  • The principle of Causality
  • Congruence principle
  • Teleological view

عنوان مقاله [العربیة]

الوظیفة التطبیقیة لأصل السببیة وعناصرها فی طبّ ابن‏ سینا

چکیده [العربیة]

لابن‏ سینا وجهات نظر تتعلّق بعلم الوجود کانت لها التأثیر فی آراءه الطبیة، حیث یُعتَبر أصل السببیة وعناصرها من أهم هذه الرؤی. وقد بذل فلاسفة الیونان ما قبله ولاسیما أرسطو جهوداً بالغةً فی تقدیم نظام طبی مبنی علی أساس العقل والأصول الفلسفیة، فرفضوا بذلک أثر العقائد الخرافیة فی علم الطبّ والعلاج. اهتمّت هذه المقالة فی بدء الأمر بتبیین مکانة نظام السببیة فی رؤی أطباء الیونان، ولاسیما عند أرسطو ومحمد بن زکریّا الرازی من جهة، ومن منظور الطب الجدید من جهة أخری، ثم تنتقل إلی دراسة صدی نظام السببیة فی طبّ ابن‏سینا. وینقسم طبّ ابن‏سینا إلی قسمین النظری والعملی، حیث یحذّر ابن‏سینا الطبیب من الولوج فی القضایا الفلسفیة فیما یُدرَج ضمن الطبّ العملی، أمّا الطبّ النظری لدیه فهو مبنی علی أساس المقدمات الفلسفیة، ولایُدرَک إلا من خلال الإلمام بالمبادئ الفلسفیة، و لذلک فإن الطبیب الخبیر من یکون علی علم شامل بالفلسفة أیضاً. ویخضع للبحث فی هذه المقالة أیضاً أصل السببیة، وأصل التجانس، والنظرة الغائیة للکون، والنظرة الإلهیة للعالم، کما تُعرَض لوازمها للبحث فی طبّ ابن سینا.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الطبّ
  • أصل السببیة
  • أصل التجانس
  • النظرة الغائیة
حکمت سینوی (مشکوه النور)
دوره 21، شماره 57
خرداد 1396
صفحه 47-66

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار