شعر از نگاه ابن سینا و نقش آن در فرهنگ سازی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه امام صادق (ع). پردیس خواهران

چکیده

ابن‏ سینا شعر را به عنوان یکی از صناعات پنجگانه منطقی دارای ویژگی‌های اساسی می‌داند که می‏تواند در انتقال فرهنگ و تربیت و تعالی افراد جامعه مؤثر باشد. از نظر ابن‌ سینا شعر به جهت داشتن ویژگی محاکات و تألیف موزون می‌تواند خیال‌ انگیز و لذت‏بخش باشد. او دلیل اشتیاق مردم به شعر را دو چیز می‌داند: 1ـ لذت بردن از محاکات یا بازنمایی 2ـ لذت بردن از تألیف و ترکیب سازگار کلام موزون و آهنگین متناسب با طبع. مهم‏ترین اثر شعر آن است که می‌‌تواند قوه خیال مخاطب را تحریک و تهیج کرده و او را از مرحله تصویرگری که بسیار لذت بخش و خوشایند است به درک مفاهیم و معانی عمیق و بلند به شکل پایدار برساند. به همین جهت در معارف اعتباری که برهان، خطابه و جدل کارایی کمتری دارند، شیوه شعر ارجحیت دارد و فهم عمومی نسبت به شعر از پذیرش و انفعال بیشتری برخوردار است. بنابراین شعر راهکار مناسبی است که می‌تواند درحفظ و تعالی فرهنگ مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Poetry From Avicenna View Point And Its Role In Constructing Culture

چکیده [English]

vicenna considers poetry as one of the five logical arts having main characteristics which can be influential in transmitting culture, education and evaluating society members. According to his view, As a result of containing some qualities including imitation and rhythmical composed, it can be imaginative and joyful. He believed there are two reasons attracting people to poetry: 1)    Enjoying from imitation or mimesis. 2)    Enjoying from compatibly composing of rhythmic words which is well-matched with human's nature. The most important effect of poem is its capacity to provoke the audience's imagination and permanently guides her from the stage of imagery which is so pleasant and joyful, to the stage of perception of deep concepts and meanings. Thus, in more conventional knowledge where demonstration, rhetoric and dialectic have less benefit, the style of poetry is preferable. Also, common sense accepts the poems better. Consequently, poetry is a suitable way in protecting and evaluating culture.

کلیدواژه‌ها [English]

  • poetry
  • Imitation
  • Imagination
  • Imaginal matters
  • Construction of culture
  • Avicenna
  1. ابن‏سینا،حسین بن عبدالله(1375الف)، الاشارات و التنبیهات، با شرح خواجه نصیر طوسی، قم، نشر البلاغه
  2. ــــــــ (1318هـ)، تسع رسائل فی الحکمه و الطبیعیات (الطبیعیات من عیون الحکمه)، بمبئی هند، مطبعه گلزار حسنی
  3. ــــــــ (1400الف)، رسائل، رساله فی ماهیه العشق، قم، انتشارات بیدار
  4. ــــــــ (1400ب)، رسائل، رساله السعاده، قم، انتشارات بیدار
  5. ــــــــ (1405هـ)، شفا، جوامع علم الموسیقی، تحقیق زکریا یوسف، تصدیر و مراجعه احمد فؤاد الاهوانی و محمد احمد الحفنی، قم، نشر وزاره التربیه و التعلیم
  6. ــــــــ (1428هـ)، شفا، منطق، مراجعه، تصدیر ابراهیم بیومی مدکور، ذوالقربی
  7. ــــــــ (1375ب)، النفس من کتاب الشفاء، تحقیق آیت­الله حسن‏زاده آملی، قم، مرکز انشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه
  8. ــــــــ (1376)، الهیات شفا، تحقیق حسن زاده آملی، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
  9. ارسطو (1369)، درباره نفس، ترجمه ع.م.د، تهران، انتشارات حکمت
  10. ــــــــ (1381)، فن شعر، ترجمه عبدالحسین زرین­کوب، انتشارات امیرکبیر، چاپ سوم
  11. ربیعی، هادی (1390)، فلسفه هنر ابن‏سینا، تهران، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
  12. طوسی، نصیرالدین (1361)، اساس الاقتباس، تهران، دانشگاه تهران
  13. فارابی (2003)، آراء اهل المدینه الفاضله و مضادات‏ها، مقدمه و تعلیقه و شرح علی ابوملحم، بیروت، دار الهلال
  14. مظفر، محمد رضا (1387)، منطق، ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی، تهران، انتشارات حکمت
  15. مهدوی، یحیی (1333)، فهرست نسخه‏های مصنفات ابن‏سینا، انتشارات دانشگاه تهران