اثبات علیت در خارج از دیدگاه ارسطو و ابن سینا

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

هیئت علمی/ دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

در فلسفه ارسطو هیچگاه به رابطه علی پرداخته نمی‏شود و همیشه علت است که مد نظر می‏باشد و او را به سمت اثبات و تبیین نحوه وجود خارجی آن سوق می‏دهد؛ آنچه در خارج است و مفهوم آن از سنخ معقولات اولی علت است، نه علیت. بنابراین علیت در زمره هیچ یک از مقولات جوهری و عرضی قرار نمی‏گیرد، پس در خارج موجود نیست. ارسطو بر همین اساس می‏کوشد در فلسفه خویش وجود علل در خارج را ثابت کند. از نگاه ابن‏سینا علیت رابطه‏ای موجود در خارج است که میان علت و معلول برقرار می‏شود، اما نه به گونه‏ای که حس، قادر به درک آن باشد. از نظر او مفهوم علیت از سنخ مفاهیم یا معقولات ثانی فلسفی است که در خارج وجود دارد، اما نه به وجود جدا و مستقل از مصادیقش. بنابراین هرگز با ابزار حس نمی‏توان علیت را دریافت اما با تحلیل روابط خارجی موجودات با یکدیگر می‏توان این رابطه را کشف کرد. به این ترتیب محسوس نبودن آن نمی‏تواند دلیلی بر موجود نبودن آن باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Proving of the Causation in Aristotle and Avicenna

چکیده [English]

in Avicnna causation is the relationship between caus and effect and this relation is a reality in the foreign world, but it’s being in the outside is not in a way that be Intelligible by the senses or it is not sensible. For him, the concept of causality is the second type of philosophical concepts or categories that is in the outside, but not as a separate entity, independent of instances. So intuitive tool path can never be reached, but the foreign relations of organisms can be discovered this being. in Aristotle philosophy there isn’t any searches about the causation relationship and always this is the cause which is important for the philosopher and make him to searches it’s being in the outside. Which is in the outside and it’s concept is a type of the first concepts is cause, not causation; so causation is not under the substantial or accidental categories, so is not in the outside. so Aristotle try to prove the existence of the causes(for causes) in the outside.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "causation"
  • "four causes"
  • "principals"
  • Avicnna"
  • "Aristotle"
  1. ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1380)، قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی، ج1، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
  2. ابن‏‏سینا، حسین بن عبدالله (1375)، الاشارات و التنبیهات، الجزء الثالث فی علم ما قبل علم الطبیعه، با شرح خواجه طوسی و شرح شرح قطب الدین رازی، چاپ اول، قم، نشر البلاغه
  3. ــــــــ (1380هـ)، الشفا، با تصحیح ابراهیم مدکور، قاهره
  4. ارسطو (1980)، منطق ارسطو، الجزء الاول، تحقیق عبدالرحمن بدوی، قاهره، دارالکتب المصریه المصریه
  5. بهمنیار بن مرزبان (1375)، التحصیل، تصحیح مرتضی مطهری، تهران، دانشگاه تهران
  6. خراسانی، شرف الدین (1382)، نخستین فیلسوفان یونان، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی
  7. ــــــــ (1384)، متافیزیک (مابعد الطبیعه)، تهران، حکمت
  8. راس، دیوید (1377)، ارسطو، ترجمه مهدی قوام صفری، تهران، فکر روز
  9. سالم، مریم، اکبریان، رضا (1386)، «بخت و اتفاق از دیدگاه ابن‏سینا»، دوفصلنامه تخصصی حکمت سینوی، سال یازدهم، پاییز و زمستان 1386، شماره 38، ص150ـ168
  10. سالم، مریم، سعیدی مهر، محمد (1389)، «تحلیل معنایی علیت در فلسفه ارسطو و ابن‏‏سینا»، دوفصلنامه تخصصی حکمت سینوی، سال چهاردهم، پاییز و زمستان 1389، شماره 44، ص114ـ129
  11. فارابی (1371)، التعلیقات، در کتاب التنبیه علی سبیل السعادة، تحقیق جعفر آل یاسین، تهران، حکمت
  12. قوام صفری، مهدی (1382)، نظریه صورت در فلسفه ارسطو، تهران، حکمت
  13. کلباسی اشتری، حسین (1380)، سنت ارسطویی و مکتب نوافلاطونی، اصفهان، کانون پژوهش
  14. المفیدوروس (1986م)، تفسیر لکتاب ارسطاطالیس فی الآثار العلویه، کتاب شروح علی ارسطو مفقوده فی الیونانیه، تصحیح عبدالرحمن بدوی، بیروت، دارالمشرق

 15. Aquinas, Thomas (1995), Commentary on Aristotle’s Metaphysics, John P.Rowan (translation), Ralph McInerny (preface by), Notre Dame, Indiana, U.S.A

16. ـــــــــ (1999), Commentary on Aristotle’s Physics, RJ. Blackwell, RJ.Spath, and WE.Thirlkel (translated by), Vernon J.Bourke (introductin by), Ralph McInerny (preface by), Notre Dame, Indiana, U.S.A

17. Aristotle (1984), Barnes ,Jonathan (editor);The Complete Works of Aristotle, V1 & 2, Princeton University Press, U.S.A.

18. LIoyd P.Gerson (edition), (1999), AristotleCritical Assessments V II, Routledge, London and New York

19. Lowe, E.J., (2002), A Survey of Metaphysics, New York, oxford university Press

20. Mellor, D.H., (1995), The Facts of Causation, London and New York, Routledge