خطابه به مثابه راهبرد فرهنگی در اندیشه فارابی

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد

چکیده

از نگاه فارابی سعادت انسان در بستر زندگی اجتماعی رقم می‌خورد و ارتباط و مفاهمه بین فرهنگی، متضمن سعادت و پیشرفت زندگی مدنی است. او در میان صناعات متفاوت منطقی، خطابه را دارای ویژگی‏های مهمی مانند عامه فهم بودن و شمول موضوعی می‌داند و آن را جهت مفاهمه همگانی و تربیت افراد جامعه مناسب می‌شمارد. او که دارای دیدگاه‌های سیاسی و اجتماعی است، خطابه را برخوردار از دو حیثیت راهبردی فرهنگی می‌انگارد: یکی آن‌که معارف حقه برهانی را که فراتر از سطح فهم عامه است، با شیوه‌های اقناعی، تسهیل و به أذهان مردم نزدیک می‌سازد. به دیگر سخن، خطیب به ترویج حکمت و حقایق یقینی می‌پردازد. حتی در علومی چون پزشکی، برای فرهنگ‏سازی و رواج رفتارهای صحیح بهداشتی و طبی در میان عامه که از دانش طب بی‏بهره‏اند، روش‏های خطابی مورد نیاز است؛ دوم آن‌که در معارف اعتباری که برهان راه ندارد و تنها شیوه‏های جدلی و خطابی قابل اجراست، شیوه‏های خطابی بر جدلی ارجحیت دارد و ادراک جمهور نسبت به گفت‌وگوی خطابی از پذیرش بیش‌تری برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Rhetoric as a Cultural Strategy According to Farabi

چکیده [English]

From Farabi's point of view man's happiness is determined in the context of social life and relationship and inter-cultural understanding entails the happiness and progress of civil life. Among different logical categories, he considers rhetoric as having important features such as intelligibility and extension of topic and counts it a suitable means for public understanding and education of the individuals in society. He has political and social viewpoints, and conceives rhetoric as having tow aspect of cultural strategy: one is that it makes the truthful demonstrative sciences which are beyond the level of public understanding, by conceiving methods, easy and intelligible for the minds of people. In other words, the concern of the orator is the promotion of undoubted truths. Even in sciences such as medicine for purposes of culture-making and propagation of correct hygienic and medical behaviors among the public whose members have no appropriate knowledge of medicine rhetorical methods is needed, the second is that in mentally posited sciences which demonstration has no way and only dialectical and rhetorical method are applicable, the rhetorical methods are preferable to dialectic and public perception tends to be more amenable for rhetorical dialogue.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cultural strategy
  • rhetoric
  • five arts
  • convincing methods
  • FARABI