بررسی تعریف مابعدالطبیعه از دیدگاه فارابی (بر اساس کتاب های تحصیل السعادة، فلسفة أرسطوطالیس، الحروف و فصول منتزعة)

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

چکیده

به رغم آن‌‌که فارابی در برخی از آثار مشهور خود مانند أغراض مابعدالطبیعه، مابعدالطبیعه را بر اساس موجودبماهوموجود تعریف می‌کند، ولی در چهار کتاب تحصیل السعاده، فلسفه أرسطوطالیس، الحروف و فصول منتزعه، تعریفی متفاوت از مابعدالطبیعه ارائه می‌کند که از جمله تمایزات فلسفی او به شمار می‌رود. از دیدگاه فارابی در این آثار، مابعدالطبیعه شاخه‌ای از علوم نظری است که پژوهش و مطالعه در حوزه آن، متأخر از مطالعه در سایر حوزه‌های علوم نظری یعنی ریاضیات و طبیعیات و علم مدنی است. پژوهشگر در حوزه مابعدالطبیعه باید موجودات الهی و نیز سایر موجودات را از آن جهت که موجودات الهی، مبدأ و سبب وجود آن‏ها هستند، مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. هر چند این تعریف، ناظر به تعاریف ارسطو در کتاب‌های آلفای بزرگ و اپسیلن است؛ ولی از آن دو متمایز است؛ زیرا بر خلاف تقریر این دو کتاب، مابعدالطبیعه را شایسته بررسی همه موجودات عالم می‌داند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Survey of Farabi's Definition of Metaphysics (According to Tahsil al-sa'ada, Philosophy of Aristotle, Kitab al-Huruf, Fusul Muntaza'a)

چکیده [English]

Although Farabi in his famous books like Aghrad  Ma ba'd al-tabi'a, defines metaphysics as the science of being qua being, but in some of his books offers a different definition. Based on these books (Tahsil al-sa'ada, Philosophy of Aristotle, Kitab al-Huruf and Fusul Muntaza'a) metaphysics is a branch of theoretical sciences which the study and research in it is later than the other branches which are mathematics, physics and civil science. According to this farabi's view, metaphysician deals not only with the divine beings but also with other beings as God and divine beings are the ground and cause of their being. Although this definition is similar to the definition of Aristotle in books A and E but is different from them because in this view metaphysicians must consider all the beings not only divine ones.

کلیدواژه‌ها [English]

  • FARABI
  • definition of metaphysics
  • divine approach
  • Tahsil al-sa'ada
  • Philosophy of Aristotle
  • Kitab al-Huruf
  • Fusul Muntaza'a