اثبات وجود خدا در تفکر دنس اسکوتوس و تأثیر ابن‌سینا بر آن

نویسنده

استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

در این نوشتار، افکار و آراء دنس اسکوتوس درباره اثبات وجود خدا بررسی و تبیین می‌شود و تاثیر افکار ابن‌سینا بر آن از زاویه‌ای واقع‌بینانه و مستند روشن می‌گردد. اسکوتوس در بحث از اثبات وجود خدا، به لحاظ پیش‌انگاره‌ها یا مقدمات و مبانی و حتی به لحاظ ساختار استدلال کاملاً تحت تاثیر ابن‌سینا قرار دارد. اسکوتوس به تبع ابن‌سینا برهان ارسطویی محرک اول را در اثبات وجود خدا نامعتبر می‌داند. او استدلال خود را با «موجود به طور کلی» آغاز می‌کند، مفهوم موجود را مشترک معنوی می‌داند، امکان را به معنای امکان خاص لحاظ می‌کند، خدا را علت فاعلی به معنای حقیقی و معطی‌الوجود و به مثابه علت تامه، موجده و مبقیه می‌داند، و در استدلال خود از برهان وسط و طرف استفاده می‌کند. گذشته از موارد تاثیرپذیری اسکوتوس از ابن‌سینا شباهت‌ها‌ و تفاوت‌هایی نیز میان آراء این دو متفکر وجود دارد. نتیجه استدلال‌های هر دو متفکر، خدایی است با ویژگی‌های یکسان به لحاظ فلسفی، اما متفاوت به لحاظ دینی. در شیوه استدلال بر وجود خدا نیز ابن‌سینا و اسکوتوس همانند یک‌دیگرند، جز این که در فلسفه ابن‌سینا با این شیوه علت فاعلی اول اثبات می‌شود، اما در تفکر اسکوتوس با همین شیوه تفوق سه وجهی خدا به صورت یکجا اثبات می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Proving the Existence of God in Duns Scotus Thought and the Influence of Ibn Sina on It

نویسنده [English]

  • Mahdi Abbaszadeh
Assistant Professor,