مشهورات در اندیشه ابن‌سینا

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

2 استاد گروه فلسفه و حکمت و منطق دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

یکی از مسئله‌های جنجال برانگیز در حکمت عملی و منطق ابن‌سینا، تفسیر دیدگاه وی در باب آراء محموده است. تفاسیر متفاوت از مشهورات خاص و عام که غالباً از دغدغه‌های کلامی، اخلاقی، اصولی و غیره متأثر است، تحلیل‌های متعارضی از آراء محموده را رقم زده است. داوری در این‌باره در گرو مداقه در کل نظام منطقی و حکمی مرتبط با مشهورات در اندیشه ابن‌سینا است که تاکنون بدان پرداخته نشده است. از نظر ابن‌سینا، شهرت تابع اجزاء قضیه نیست بلکه امری عارضی است که بر پایه حقیقت استوار نبوده و خاستگاهش اجتماع است. در باب برهان می‌توان از صدق و برهان‌پذیری مشهورات سخن گفت؛ اما در باب جدل تنها از حیث شهرت به این قضایا پرداخته می‌شود. نگاه ابن‌سینا به این قضایا کاملاً ابزارانگارانه است؛ زیرا از نظر وی مشهورات معرفت بخش و مفید یقین نیستند و تنها کارکردی مدنی دارند. این مقاله می‌کوشد تا با رویکردی تحلیلی به عنوان درآمدی بر تحلیل آراء محموده به واکاوی اندیشه ابن‌سینا در باب مشهورات بپردازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Generally Accepted Premises in the Thought of Ibn Sina

نویسندگان [English]

  • Farzane Zolhasani 1
  • Mohammad Saeedimehr 2
1 Assistant Professor, Department of Philosophy, Zanjan University, Zanjan, Iran.
2 Professor of Philosophy and Logics Department, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran