پردازش ابن‌سینا از مسئله نبوت در مقایسه با جریانات کلامی و فلسفی

نویسنده

دانشیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه الزهراء(س)

چکیده

ابن‌سینا فیلسوف مسلمان مشایی با عنایت به این‌که در دانش فلسفه تنها احکام و عوارض ذاتی وجود، مورد بحث قرار می‌ گیرد، مسئله نبوت را در آثار فلسفی خود مطرح می‌کند. علاوه بر او برخی از فیلسوفان مسلمان دیگر نیز به طور جدی به این بحث پرداخته ‏اند و برخی نیز به اقتضای لوازمات بعضی از مباحث فلسفی مانند صفات تکلم، علم عنایی خداوند و مراتب هستی به آن اشاره کرده‌اند و البته بعضی در آثار فلسفی خود، با وجود طرح موضوعاتی مانند خدا و صفات او، به مبحث نبوت نپرداخته‌اند. پیش از ابن‌سینا، فارابی در مباحث فلسفی خود مانند اخلاق، سیاست، علم‌النفس و ما بعدالطبیعه موضوع نبوت را مطرح می‌کند. پس از شیخ‌الرئیس نیز جریانات فکری در حوزه اسلامی متعرض مسئله نبوت شده‌ اند. این جریانات هر یک به دلایلی ورود به بحث مذکور را جایز دانسته‌اند. جریانات فلسفی به ملاحظه عوارض ذاتی وجود و جریانات کلامی به دلیل صبغه کلامی نبوت به آن پرداخته ‌اند. از میان متکلمان، شخصیت‌ های تأثیرگذاری چون فخر رازی، علامه حلی و ایجی نیز گاهی در این بحث سبک و سیاق سینوی را پیش گرفته‌ اند. در میان جریانات فلسفی، تفکر اشراقی و حکمت صدرایی در فقراتی از بحث خود متأثر از ابن‌ سینا بوده ‌اند. در عین حال فیلسوف معاصر، علامه طباطبایی با پای‌بندی به آن‌چه ملاک تعیین‏ کننده مسائل و مطالب فلسفی است، از ورود به موضوع نبوت در آثار فلسفی خود پرهیز می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Ibn Sina’s Treatment of the Problem of Prophecy in Comparison with Theological and Philosophical Trends

نویسنده [English]

  • Zohre Tavaziany
Associate Professor, Department of Islamic Philosophy and Wisdom, Alzahra University, Tehran, Iran.