پدیده انتشار صوت در قراضه طبیعیات

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه مهندسی مکانیک دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

مبحث تولید و انتشار و  آشکارسازی و فهم صوت از پدیده‌های مهم و کمابیش پیچیده طبیعی به شمار می‏رود؛ به همین علت، کمتر دانشمندی در تمدن‌های باستانی و میانه به آن پرداخته است. کتاب قراضه طبیعیات منسوب به ابوعلی‌سینا در فرازهایی، به سبک پرسش و پاسخ، این مهم را مورد بحث قرار داده است. با بررسی سابقه صوت در آرا و نظریات دانشمندان پیشین و بازنویسی متن نظریات ابن‌سینا درباره پدیده صوت، نکات علمی مندرج در نظریه ابن‌سینا با زبان علمی روز و مبتنی بر قواعد و مبانی فیزیک معاصر تشریح می‌شود.  ابوعلی‏سینا کاملاً بر پاره‌ای از اصول انتشار موج صوتی آگاهی داشته است و با توجه به مثال‌هایی که ارائه می‌کند، مشخص می‏شود که از طبیعت موجی صوت و نحوه انتشار آن در اجسام جامد و مایع و گاز نیز آگاهی داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Phenomenon of the Dissemination of Sound in “Qorazeye Tabieiyyat”

نویسنده [English]

  • Gholãm Hosein Rahimi
Associate professor of Mechanical Engineering department, Tarbiat Moddares University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The subject of production, dissemination, disclosure and understanding sound is considered one of the most important and more or less complex phenomena of nature; for this reason, fewer scientists in ancient and middle civilization have properly dealt with it.
Qorazeye Tabiiyyat which is attributed to Ibn Sina is some passages in the form of questions and answers has discussed this most important topic. By studying the background of sound in the ideas and theories of ancient scientists and reappraisal of the context of Ibn Sina’s ideas concerning the phenomenon of sound, scientific points included in the theory of Ibn Sina is explained in modern scientific language and on the basis of formulations and principle of contemporary physics.
Ibn Sina has been quite aware of some of the principles of the dissemination of wave sound and given the examples which he offers it is clear that he has been conscious of the nature of wave sound and the way of its dissemination in solid and liquid material as well.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Sina
  • Qorazeye Tabiiyyat
  • dissemination
  • sound
  • wave

عنوان مقاله [العربیة]

ظاهرة انتشار الصوت فی کتاب "قراضة الطبیعیات"

چکیده [العربیة]

یعتبر موضوع إحداث الصوت و انتشاره و إظهاره و فهمه من الظواهر الطبیعیة المهمة و المعقدة إلی حد ما، فلهذا لم یتطرق إلیها إلا القلیل من العلماء المنتمین إلی الحضارات القدیمة و الوسطی. هذا و قد نوقش الموضوع فی عبارات من کتاب "قراضة الطبیعیات" المنتسب إلی ابن‏ سینا علی منهج التساؤل. یتم شرح المواضیع العلمیة المذکورة فی نظریة ابن‏ سینا بلغة علمیة عصریة تبتنی علی أصول و قواعد علم الفیزیاء الحدیثة من خلال دراسة خلفیة الصوت فی آراء العلماء القدماء و إعادة صیاغة نص نظریاته فی مجال ظاهرة الصوت. لقد کان ابن ‏سینا علی معرفة تامة ببعض أصول انتشار الأمواج الصوتیة کما یتبین علمه بطبیعة الأمواج الصوتیة و کیفیة انتشارها فی الجوامد و السوائل و الغازات نظرا لأمثلته المطروحة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • ابن سینا
  • قراضة الطبیعیات
  • انتشار الصوت
  • الأمواج